تسلا و پایان رویای دوجو

شرکت تسلا، یکی از پیشگامان صنعت خودروهای الکتریکی و هوش مصنوعی، تصمیم گرفته است تا تیم مسئول کامپیوتر فوق‌العاده «دوجو» (Dojo) خود را منحل کند. این اقدام به معنای پایان تلاش‌های این خودروساز برای توسعه تراشه‌های اختصاصی در حوزه فناوری رانندگی بدون سرنشین است. این خبر که اولین بار توسط بلومبرگ منتشر شد، نشان‌دهنده یک تغییر استراتژیک بزرگ برای شرکتی است که ایلان ماسک، مدیرعامل آن، بارها دوجو را سنگ بنای جاه‌طلبی‌های تسلا در زمینه هوش مصنوعی و رسیدن به رانندگی کاملاً خودران معرفی کرده بود.

پیتر بنون، رهبر پروژه دوجو، از این شرکت جدا شده است و اعضای باقیمانده تیم به سایر پروژه‌های مرتبط با مراکز داده و محاسبات در داخل تسلا منتقل خواهند شد. این تغییرات ساختاری و پرسنلی، سوالات زیادی را درباره آینده استراتژی هوش مصنوعی تسلا و مسیر آن برای تحقق وعده‌های رانندگی خودران ایجاد می‌کند. در حالی که ماسک همواره بر اهمیت دوجو برای پردازش حجم عظیمی از داده‌های ویدئویی تأکید داشت، به نظر می‌رسد مسیر تسلا در این زمینه دستخوش تحولات اساسی شده است.

تعطیلی دوجو در پی خروج حدود ۲۰ نفر از کارکنان تسلا صورت می‌گیرد که این افراد شرکت خودروسازی را ترک کرده‌اند تا شرکت هوش مصنوعی جدیدی به نام «دنسیتی‌اِی‌آی» (DensityAI) راه‌اندازی کنند. این استارتاپ جدید قرار است به زودی از حالت پنهان‌کاری خارج شود و بر روی ساخت تراشه‌ها، سخت‌افزارها و نرم‌افزارهایی تمرکز کند که مراکز داده را برای هوش مصنوعی مورد استفاده در رباتیک، عوامل هوش مصنوعی (AI agents) و کاربردهای خودرویی تامین انرژی می‌کنند. بنیان‌گذاران دنسیتی‌اِی‌آی شامل گانش ونکاتارامانان، رئیس سابق دوجو، و کارکنان سابق تسلا، بیل چانگ و بن فلورینگ هستند. این خروج دسته‌جمعی و تأسیس شرکت رقیب، نشان‌دهنده چالش‌های داخلی و رقابت شدید در فضای هوش مصنوعی است.

اهمیت دوجو در چشم‌انداز ایلان ماسک

پروژه دوجو، از زمان معرفی اولیه توسط ایلان ماسک در سال ۲۰۱۹، همواره به عنوان یک بخش حیاتی از استراتژی تسلا برای دستیابی به قابلیت رانندگی کاملاً خودران (FSD) مطرح بود. ماسک اعتقاد داشت که دوجو با توانایی خود در پردازش حجم بی‌سابقه از داده‌های ویدئویی جمع‌آوری‌شده از ناوگان خودروهای تسلا، مزیت رقابتی بی‌نظیری را برای این شرکت فراهم خواهد کرد. این کامپیوتر فوق‌العاده قرار بود به تسلا امکان دهد تا مدل‌های هوش مصنوعی خود را با سرعت و کارایی بی‌نظیری آموزش دهد و از وابستگی به تراشه‌های شخص ثالث بکاهد.

در سال ۲۰۲۳، مورگان استنلی پیش‌بینی کرده بود که دوجو می‌تواند با فعال کردن جریان‌های درآمدی جدید در قالب رباتاکسی‌ها و خدمات نرم‌افزاری، ۵۰۰ میلیارد دلار به ارزش بازار تسلا اضافه کند. این پیش‌بینی، اهمیت استراتژیک دوجو را برای سرمایه‌گذاران و بازار به خوبی نشان می‌داد. حتی تا همین اواخر، ماسک همچنان بر تقویت دوجو در آستانه رونمایی از رباتاکسی‌های تسلا در اکتبر گذشته تأکید می‌کرد. این سطح از تعهد و سرمایه‌گذاری، نشان‌دهنده جایگاه دوجو در مرکز برنامه‌های بلندمدت تسلا برای تبدیل شدن به یک شرکت پیشرو در زمینه هوش مصنوعی و رباتیک بود.

پروژه دوجو تنها به یک کامپیوتر فوق‌العاده محدود نمی‌شد، بلکه شامل بخش مهمی از ساخت تراشه‌های داخلی نیز بود. تسلا در اولین روز هوش مصنوعی خود در سال ۲۰۲۱، تراشه D1 را به طور رسمی معرفی کرد. این تراشه قرار بود در کنار پردازنده‌های گرافیکی انویدیا، قدرت لازم برای کامپیوتر فوق‌العاده دوجو را تامین کند. خودروساز همچنین اعلام کرده بود که در حال کار بر روی تراشه نسل بعدی D2 است که هدف آن رفع هرگونه تنگنا در جریان اطلاعاتی مدل قبلی بود. این تلاش‌ها نشان‌دهنده جاه‌طلبی تسلا برای کنترل کامل زنجیره تأمین هوش مصنوعی خود، از سخت‌افزار تا نرم‌افزار، بود.

تغییر مسیر به سمت کورتکس و همکاری‌های خارجی

با وجود تاکیدات قبلی ایلان ماسک بر دوجو، صحبت‌ها درباره این پروژه از حدود آگوست ۲۰۲۴ به تدریج کاهش یافت. در عوض، ماسک شروع به تبلیغ «کورتکس» (Cortex) کرد، که آن را «ابرخوشه آموزش هوش مصنوعی جدید و عظیم تسلا که در مقر اصلی تسلا در آستین برای حل هوش مصنوعی دنیای واقعی ساخته می‌شود» توصیف کرد. این تغییر نام یا تمرکز، نشان‌دهنده حرکت تسلا به سمت یک رویکرد متفاوت در توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی خود بود.

منابع آگاه به بلومبرگ گفته‌اند که تسلا اکنون قصد دارد وابستگی خود را به انویدیا و همچنین سایر شرکای فناوری خارجی مانند AMD برای محاسبات و سامسونگ برای تولید تراشه افزایش دهد. این تغییر جهت، یک چرخش قابل توجه از استراتژی قبلی توسعه تراشه کاملاً داخلی محسوب می‌شود. در ماه گذشته، تسلا یک قرارداد ۱۶.۵ میلیارد دلاری با سامسونگ برای تولید تراشه‌های استنتاجی AI6 خود امضا کرد. این تراشه‌ها قرار است هم برای قدرت بخشیدن به سیستم FSD و ربات‌های انسان‌نمای اوپتیموس تسلا، و هم برای آموزش هوش مصنوعی با عملکرد بالا در مراکز داده مورد استفاده قرار گیرند.

در جریان تماس تلفنی تسلا برای اعلام نتایج مالی سه‌ماهه دوم، ماسک به طور ضمنی به احتمال وجود همپوشانی‌ها اشاره کرده بود. او گفت: «با در نظر گرفتن دوجو ۳ و تراشه استنتاجی AI6، به نظر می‌رسد که به طور شهودی، ما می‌خواهیم به سمت همگرایی پیش برویم، جایی که اساساً یک تراشه یکسان باشد.» این اظهارنظر می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که تسلا به دنبال ساده‌سازی و استانداردسازی معماری تراشه‌های خود است، که ممکن است به معنای کنار گذاشتن پروژه‌هایی مانند دوجو باشد که هدفشان ایجاد یک اکوسیستم کاملاً مجزا و موازی با بازار رایج تراشه‌های هوش مصنوعی بود.

تبعات برای رانندگی خودران و دیدگاه تسلا

تصمیم به تعطیلی دوجو، که ماسک از سال‌ها پیش آن را به عنوان ستون فقرات تلاش‌های تسلا در زمینه هوش مصنوعی و هدف نهایی رانندگی کاملاً خودران معرفی کرده بود، یک تغییر استراتژیک اساسی محسوب می‌شود. در حالی که تسلا در ماه ژوئن گذشته یک عرضه محدود رباتاکسی را در آستین انجام داد، این سرویس با خودروهای مدل Y و حضور یک انسان در صندری جلو ارائه شد و حوادثی از رفتارهای مشکل‌ساز خودروها گزارش گردید. این وقایع، به همراه کنار گذاشتن دوجو، پرسش‌هایی را در مورد توانایی تسلا برای دستیابی به سطح ۵ رانندگی خودران کامل بدون این زیرساخت اختصاصی داخلی مطرح می‌کند.

تمرکز بر کورتکس و همکاری با غول‌هایی مانند انویدیا، می‌تواند به تسلا دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و مقیاس‌پذیری بیشتری را بدهد، اما در عین حال، به معنای کاهش کنترل تسلا بر کل پشته سخت‌افزاری هوش مصنوعی خود است. این استراتژی جدید نشان می‌دهد که تسلا ممکن است به جای تلاش برای بازآفرینی چرخ در زمینه تراشه‌ها، بر روی بهینه‌سازی نرم‌افزار هوش مصنوعی و یکپارچه‌سازی آن با سخت‌افزارهای موجود در بازار تمرکز بیشتری داشته باشد. این رویکرد می‌تواند تسریع در توسعه را به همراه داشته باشد، اما ریسک وابستگی به تامین‌کنندگان خارجی را نیز به دنبال دارد.

آینده رباتاکسی‌ها و جایگاه تسلا به عنوان یک شرکت هوش مصنوعی و رباتیک، اکنون بیش از پیش به اثربخشی استراتژی کورتکس و همکاری‌های جدید بستگی دارد. در حالی که ماسک همواره تسلا را فراتر از یک خودروساز، بلکه به عنوان یک شرکت AI توصیف کرده است، مسیر دستیابی به این چشم‌انداز در حال تغییر است. چالش‌های فنی و رقابت در صنعت هوش مصنوعی، تسلا را وادار به اتخاذ تصمیمات دشوار و تغییر مسیرهای استراتژیک می‌کند.

موج خروج استعدادها و استارتاپ‌های جدید

خروج ۲۰ نفر از کارکنان کلیدی تسلا از تیم دوجو و تشکیل شرکت دنسیتی‌اِی‌آی، نشان‌دهنده جذابیت فزاینده حوزه هوش مصنوعی برای استعدادهای برتر است. این افراد که شامل گانش ونکاتارامانان، رئیس سابق دوجو و متخصصان دیگری مانند بیل چانگ و بن فلورینگ هستند، قصد دارند با شرکت جدید خود بر روی راه‌حل‌های مراکز داده برای هوش مصنوعی در صنایع مختلف تمرکز کنند. این امر می‌تواند رقابت را در بازار تراشه‌ها و سخت‌افزارهای هوش مصنوعی افزایش دهد، به خصوص که دنسیتی‌اِی‌آی بر روی تراشه‌ها، سخت‌افزارها و نرم‌افزارها برای رباتیک، عوامل هوش مصنوعی و کاربردهای خودرویی کار خواهد کرد.

این خروج گروهی از مهندسان و متخصصان هوش مصنوعی از تسلا، چالش‌های مربوط به حفظ استعدادها در شرکت‌هایی که رهبران آنها درگیر چندین پروژه بلندپروازانه هستند را برجسته می‌کند. شرکت‌های نوپا با تمرکز مشخص و ساختارهای چابک‌تر، گاهی اوقات می‌توانند محیط جذاب‌تری را برای متخصصان فراهم کنند که به دنبال تاثیرگذاری مستقیم و نوآوری سریع هستند. ظهور دنسیتی‌اِی‌آی نمونه‌ای از این پویایی در صنعت فناوری است که در آن، شکاف‌ها یا تغییرات استراتژیک در شرکت‌های بزرگ می‌تواند منجر به تولد بازیگران جدید و تاثیرگذار شود.

این رقابت برای استعدادها و ایده‌ها در حوزه هوش مصنوعی، یک نبرد دائمی است. با توجه به اهمیت روزافزون هوش مصنوعی در صنایع مختلف، شرکت‌ها باید نه تنها بر توسعه فناوری تمرکز کنند، بلکه باید راهبردهای موثری برای جذب و حفظ بهترین ذهن‌ها در این زمینه نیز داشته باشند. خروج این افراد از تسلا ممکن است یک نقطه عطف برای استراتژی داخلی تسلا در زمینه هوش مصنوعی باشد و مسیر جدیدی را برای رشد و توسعه در این بخش حیاتی هموار کند.

مسئله ایلان ماسک و بسته پاداش ۲۹ میلیارد دلاری

این اخبار در حالی منتشر می‌شود که هیئت مدیره تسلا یک بسته پاداش ۲۹ میلیارد دلاری را به ایلان ماسک پیشنهاد کرده است تا او را در تسلا نگه دارد و به پیشبرد تلاش‌های هوش مصنوعی شرکت کمک کند، به جای اینکه بیش از حد درگیر سایر شرکت‌های خود، از جمله استارتاپ هوش مصنوعی خالص‌تر xAI، شود. این بسته پاداش بزرگ نشان‌دهنده نگرانی هیئت مدیره از تمرکز ماسک و نیاز به تضمین رهبری او در مسیر هوش مصنوعی تسلا است.

در واقع، ایلان ماسک علاوه بر تسلا و اسپیس‌ایکس، شرکت xAI را نیز بنیان‌گذاری کرده است که به طور مستقیم بر روی توسعه هوش مصنوعی متمرکز است. این تداخل احتمالی در تمرکز و منابع، همواره برای سرمایه‌گذاران تسلا یک نگرانی بوده است. تصمیم برای تعطیلی دوجو و اتکا بیشتر به شرکای خارجی، ممکن است بخشی از تلاشی برای بهینه‌سازی منابع داخلی تسلا باشد، در حالی که ماسک می‌تواند زمان و انرژی خود را بر روی جنبه‌های استراتژیک‌تر هوش مصنوعی در هر دو شرکت متمرکز کند.

این وضعیت پیچیده نشان می‌دهد که حتی با وجود یک رهبر کاریزماتیک و نوآور مانند ایلان ماسک، هدایت چندین شرکت بزرگ و انقلابی در حوزه‌های پیشرفته فناوری نیازمند تعادل و تصمیمات استراتژیک دقیق است. آینده تسلا در گرو توانایی آن برای سازگاری با تغییرات بازار، جذب و حفظ استعدادها، و اجرای موثر استراتژی‌های جدید هوش مصنوعی خود خواهد بود، چه با تراشه‌های داخلی و چه با اتکا به شرکای خارجی. این تحولات نشان‌دهنده یک دوره انتقالی مهم برای تسلا در چشم‌انداز هوش مصنوعی است.

منبع: TechCrunch