در دنیای پرهیاهوی فناوری، به‌ویژه در زمینه ربات‌های انسان‌نما، اغلب نگاه‌ها به سمت ایالات متحده و شرکت‌هایی مانند تسلا با نمایش‌های پر زرق و برق اپتیموس ایلان ماسک دوخته شده است. در سوی دیگر، آسیا با پیشرفت‌های سریع چین و میراث عمیق ژاپن و کره جنوبی در رباتیک، صحنه را به خود اختصاص داده‌اند. عناوین خبری معمولاً به بودجه‌های میلیارد دلاری، تکرارهای سریع سخت‌افزاری و شبیه‌سازی‌های خیره‌کننده گرایش دارند. این رقابت پرشور، معمولاً کمتر به بازیگران آرام‌تر اما استراتژیک‌تر می‌پردازد.
اما در پس این هیاهو، تحولات دیگری در اروپا در حال وقوع است که شاید بی‌سروصدا، اما به طور بالقوه بسیار نتیجه‌بخش‌تر باشد. فصل بعدی رباتیک انسان‌نما ممکن است نه توسط کسی که سریع‌تر حرکت می‌کند یا پرزرق‌وبرق‌ترین نمونه‌های اولیه را می‌سازد، بلکه توسط کسی که با نظم و سازگاری لازم پیش می‌رود، تعریف شود. اروپا این پتانسیل را دارد که این دوران جدید را رهبری کند، با تمرکز بر پایه‌های محکم و رویکردهای مسئولانه که در بلندمدت مزیت رقابتی قابل توجهی ایجاد خواهد کرد.
تنظیم مقررات به عنوان یک استراتژی هوشمندانه
در بیشتر گفت‌وگوها درباره نوآوری، قانون‌گذاری معمولاً به عنوان یک مانع یا ترمز در نظر گرفته می‌شود. در سیلیکون ولی، اغلب آن را مانعی برای مقیاس‌پذیری یا نشانه‌ای از بوروکراسی بیش از حد می‌بینند. اما اروپا، به ویژه در هوش مصنوعی و رباتیک، در حال بازنویسی این روایت است. با تصویب قانون هوش مصنوعی (AI Act)، اتحادیه اروپا اولین منطقه‌ای است که وضوح قانونی جامع را در مورد استقرار سیستم‌های هوش مصنوعی با ریسک بالا، از جمله ربات‌های انسان‌نما، ارائه می‌دهد. این گام جسورانه، مسیر را برای توسعه‌ای مسئولانه و پایدار هموار می‌کند.
این وضوح قانونی از اهمیت بالایی برخوردار است. وقتی سرمایه‌گذاران و شرکای صنعتی می‌توانند به طور قابل اطمینانی ریسک‌های انطباق را ارزیابی کنند، به احتمال زیاد منابع بیشتری را متعهد می‌شوند. در حوزه‌ای به پیچیدگی و پتانسیل تخریب‌گری رباتیک، قوانین واضح نه تنها پیشرفت را کند نمی‌کنند، بلکه ریسک‌ها را کاهش می‌دهند و باعث افزایش اعتماد و جذب سرمایه می‌شوند. این امر به ویژه برای شرکت‌هایی که به دنبال راه‌حل‌های بلندمدت و یکپارچه در بازار هستند، حیاتی است.
باید در نظر داشت که در نهایت، سایر کشورها نیز به احتمال زیاد چارچوب‌های نظارتی را اتخاذ خواهند کرد که تا حد زیادی با استانداردهای اتحادیه اروپا همسو باشد، حتی اگر کمتر سخت‌گیرانه باشند. با طراحی از همان ابتدا بر اساس استانداردهای اروپایی، شرکت‌ها در موقعیت خوبی برای سازگاری سریع با مقررات جدید در سایر نقاط جهان قرار خواهند گرفت. این رویکرد پیش‌گیرانه، از هزینه‌های بازطراحی و انطباق در آینده جلوگیری می‌کند و به اروپا مزیت استراتژیکی می‌بخشد.
علاوه بر این، اروپا چندین مقررات دیگر را نیز معرفی یا به‌روزرسانی کرده است که مستقیماً بر رباتیک تأثیر می‌گذارد. دستورالعمل مسئولیت محصول (Product Liability Directive) اکنون شامل نرم‌افزار و هوش مصنوعی می‌شود و ابهام را کاهش داده و شیوه‌های طراحی ایمن‌تر را تشویق می‌کند. مقررات عمومی ایمنی محصول (General Product Safety Regulation) ورود به بازار فرامرزی را با استانداردهای ایمنی هماهنگ ساده می‌کند. همچنین، مقررات ماشین‌آلات (Machinery Regulation) مسیرهای صدور گواهینامه واضح‌تری را برای سیستم‌های رباتیک تعریف می‌کند. این چارچوب‌ها در کنار هم، محیط نظارتی منسجم و قابل پیش‌بینی را در اتحادیه اروپا فراهم می‌کنند. بله، این قوانین سخت‌گیرانه هستند، اما با توجه به پیامدهای گسترده، دقیقاً همان چیزی را ارائه می‌دهند که بخش ربات‌های انسان‌نما به آن نیاز دارد: وضوح و اطمینان.
استقرار واقعی، نه فقط نمایش‌های پر زرق و برق
در حالی که ایالات متحده اغلب به نوآوری‌های تأمین مالی شده توسط انحصارهای بزرگ فناوری متکی است و چین بر استراتژی‌های تولید دولتی تکیه دارد، بخش رباتیک اروپا بر همکاری ماژولار بنا شده است. استارت‌آپ‌ها و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی به خوشه‌هایی با بودجه خوب تبدیل می‌شوند که اغلب توسط ابتکارات مورد حمایت اتحادیه اروپا مانند RI4EU و EIC Accelerator پشتیبانی می‌شوند. این برنامه‌ها دسترسی به بسترهای آزمایشی، بودجه آزمایشی و شبکه‌های همکاری تحقیق و توسعه را ارائه می‌دهند. این رویکرد، به جای رقابت صرف، بر هم‌افزایی و اشتراک دانش تأکید دارد که منجر به پیشرفت‌های پایدارتر می‌شود.
علاوه بر این، ساختار جغرافیایی و صنعتی اروپا به آن مزیت ویژه‌ای می‌دهد: نزدیکی به موارد استفاده در دنیای واقعی. داشتن مراکز لجستیکی، مناطق تولیدی و زنجیره‌های خرده‌فروشی همسایه، به تسریع تکرار و همسویی توسعه با نقاط ضعف عملیاتی واقعی قاره کمک می‌کند. تخمین مک‌کینزی نشان می‌دهد که در برخی از بخش‌های حیاتی اروپا، از جمله خرده‌فروشی و لجستیک، فقط حقوق و دستمزد به ۱.۷ تریلیون دلار (۱.۵۵ تریلیون یورو) می‌رسد. این امر اتوماسیون را بسیار سودآور و آماده برای تحول می‌کند. این بازار عظیم و نیازهای واقعی، فرصتی بی‌نظیر برای ربات‌های انسان‌نما فراهم می‌آورد.
این عوامل نقش کلیدی در استراتژی Humanoid، شرکت رباتیکی که سال گذشته در بریتانیا تأسیس کردم، ایفا کرده‌اند. هدف ما فقط تحت تأثیر قرار دادن در صحنه نیست؛ بسیار مهم‌تر است که ما نوآوری‌ها را به طور یکپارچه در گردش کار واقعی ادغام کنیم. برای این کار، ما فلسفه طراحی ساده و ماژولار را اتخاذ کرده‌ایم: یک پایه چرخ‌دار که برای محیط‌های لجستیک مناسب است، با شبیه‌سازی و بازخورد از آزمایش‌های صنعتی واقعی تسریع می‌شود. ما معتقدیم که هیاهو باید مبتنی بر واقعیت باشد – ذهنیتی که سرمایه‌گذاران آمریکایی را به رباتیک اروپا جذب می‌کند.
رویکردی انسانی‌تر برای آینده کار
فراتر از کاهش عدم اطمینان، مقررات اروپایی به تثبیت ارزش‌هایی کمک می‌کند که نحوه توسعه و استقرار ربات‌های انسان‌نما را شکل می‌دهند. قانون هوش مصنوعی (AI Act) از سیستم‌های با ریسک بالا – از جمله آنهایی که در محیط‌های کاری، فضاهای عمومی و مراکز بهداشتی استفاده می‌شوند – می‌خواهد که استانداردهای سخت‌گیرانه ایمنی، شفافیت و نظارت انسانی را رعایت کنند. این رویکرد، ربات‌ها را به عنوان شرکای قابل اعتماد معرفی می‌کند و از بروز مشکلات اخلاقی و اجتماعی جلوگیری می‌کند.
چنین چارچوبی اعتماد را تقویت می‌کند، که برای ربات‌هایی که در محیط‌های حساس مانند کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها یا مراکز مراقبت از سالمندان فعالیت می‌کنند، ضروری است. تأکید اروپا بر قابلیت ردیابی و توسعه مشترک اخلاقی، فراتر از کاهش ریسک است – شرایطی را برای پذیرش در مقیاس وسیع ایجاد می‌کند، جایی که ایمنی و کرامت غیرقابل مذاکره هستند. این دیدگاه، تضمین می‌کند که فناوری در خدمت انسان باقی می‌ماند و نه بالعکس.
علاوه بر این، این رویکرد به جایگاه‌یابی ربات‌ها به عنوان شریک کمک می‌کند. با طراحی برای تقویت به جای جایگزینی – آن‌طور که اغلب در ایالات متحده دیده می‌شود – استارت‌آپ‌های اروپایی یک رویکرد انسان‌محورتر به اتوماسیون را مدل‌سازی می‌کنند. آنها همچنین جایگزینی برای روایت غالب ارائه می‌دهند که ربات‌ها انسان‌ها را در نقش‌های حیاتی جایگزین خواهند کرد. این تفاوت در فلسفه، نه تنها از نگرانی‌های عمومی می‌کاهد، بلکه راه را برای همکاری نوآورانه بین انسان و ماشین باز می‌کند.
همچنین شایان ذکر است که برخی از مشاغل برای انسان‌ها مناسب نیستند، زیرا مانع از رسیدن افراد به پتانسیل کامل خود می‌شوند. به عنوان مثال، یک ربات انسان‌نما می‌تواند وظیفه جابجایی جعبه‌ها را در یک انبار در تمام طول روز بر عهده بگیرد. این صرفاً یک جایگزینی نیست؛ بلکه تقویت قابلیت‌های اتوماسیون موجود است که به افراد امکان می‌دهد کارهای هدفمندتری پیدا کنند. این فرصت را برای انسان‌ها فراهم می‌آورد تا به سمت مشاغل خلاقانه، تحلیلی و مدیریتی حرکت کنند.
این تمایز زمانی که به مکان‌هایی که ربات‌های انسان‌نما بیشتر مورد نیاز هستند، مانند مراکز لجستیک، کلینیک‌ها و خانه‌های سالمندان، نگاه می‌کنیم، واضح‌تر می‌شود. این محیط‌ها دارای محدودیت‌های فضایی و نظارتی واقعی و فضای کمی برای خطا هستند. وظایف در این مکان‌ها تکراری هستند اما به دقت نیاز دارند و افراد بسیار مشغول هستند. در این محیط‌ها، ربات‌ها باید بی‌سروصدا جریان کار را پشتیبانی کنند، نه اینکه آن را مختل کنند. این امر مستلزم یکپارچه‌سازی متفکرانه است، به این معنی که با سرعت مناسب پاسخ دهند، اشیاء را به طور قابل پیش‌بینی اداره کنند و بله، در صورت لزوم از سر راه دور بمانند. اینها چالش‌های عملی هستند که توسط روال‌های روزمره شکل گرفته‌اند، نه فقط دستاوردهای مهندسی. و از دیدگاه ما، مدل توسعه محتاطانه و کاربر محور اروپا به خوبی برای مواجهه با آنها مناسب است.
چالش‌های زنجیره تامین و استقلال استراتژیک
با این حال، هنوز نگرانی‌هایی در رباتیک اروپا وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند. تا سال ۲۰۲۵، چین ۶۳ درصد از زنجیره تامین سخت‌افزار انسان‌نما را کنترل می‌کند، از آهن‌رباهای خاکی کمیاب گرفته تا محرک‌های کلیدی. این وابستگی می‌تواند یک نقطه ضعف استراتژیک برای اروپا باشد. با این حال، ما اکنون شاهد هستیم که تولیدکنندگان اصلی تجهیزات (OEM) مستقر در اروپا با سازندگان انسان‌نما در مراحل اولیه برای توسعه مشترک قطعات سخت‌افزاری همکاری می‌کنند. این استراتژی می‌تواند ریسک وابستگی بیش از حد را کاهش دهد و به اروپا امکان می‌دهد تا کنترل بیشتری بر زنجیره تامین خود داشته باشد.
از سوی دیگر، در حالی که ایالات متحده در نرم‌افزار هوش مصنوعی تسلط دارد، تعداد کمی از بازیگران در سطح جهانی پشته‌های کاملاً یکپارچه را ارائه می‌دهند. ما در ایالات متحده و چین شاهد حرکت‌هایی در این راستا هستیم و اروپا – که هنوز به واردات وابسته است – باید یاد بگیرد که این فضا را با قاطعیت بیشتری مدیریت کند. ایجاد قابلیت‌های داخلی در زمینه نرم‌افزار هوش مصنوعی برای استقلال استراتژیک اروپا حیاتی است.
درخواست‌ها برای تنوع بخشیدن به زنجیره تأمین در حال افزایش است. در ژوئن ۲۰۲۵، بنجامین کریگر از انجمن تأمین‌کنندگان خودروی اروپا (CLEPA)، بر لزوم مسیرهای قوی‌تر زنجیره تأمین اتحادیه اروپا به دلیل کنترل‌های صادراتی چین بر عناصر خاکی کمیاب تأکید کرد. در ایالات متحده، تحلیلگران نیز هشدارهای مشابهی را صادر می‌کنند. برای کاهش وابستگی، اروپا باید از تولید داخلی قطعات کلیدی حمایت کند، منابع جایگزین را تشویق کند و اتحادهای تجاری خارج از مدار پکن تشکیل دهد. این اقدامات برای تضمین امنیت و انعطاف‌پذیری آینده رباتیک اروپا ضروری هستند.
گام‌های بعدی برای پیشتازی اروپا
فاز بعدی رباتیک انسان‌نما توسط کسی که سریع‌ترین حرکت را داشته باشد، برنده نخواهد شد. بلکه توسط کسی برنده خواهد شد که بهترین سیستم‌ها را بسازد. این رویکرد پایدار و کیفیت‌محور، می‌تواند مزیت بلندمدتی را برای اروپا به ارمغان بیاورد.
این امر به چه چیزهایی نیاز دارد؟ اول، تقویت مکانیسم‌های تأمین مالی و پشتیبانی که به نوآوری‌ها کمک می‌کند تا از مراحل بعدی مقیاس سطوح آمادگی فناوری (TRL) پیشرفت کنند – و از طرح‌های آزمایشی به عرضه‌های صنعتی تبدیل شوند. دوم، ایجاد مشارکت‌های صنعتی که در طول نمونه‌سازی اولیه آغاز می‌شوند، نه پس از آن. سوم، چابکی سیاست‌گذاری برای تسریع صدور گواهینامه در عین حفظ بالاترین استانداردهای ایمنی. این سه ستون، زیربنای موفقیت اروپا در این عرصه خواهند بود.
آنچه در خطر است، فقط این نیست که چه کسی بیشترین ثبت اختراع را کسب می‌کند – ما قبلاً شاهد این بوده‌ایم که این اتفاق بدون استقرار واقعی و معنادار در دنیای واقعی رخ داده است. چالش واقعی این است که آیا می‌توانیم سیستم‌هایی بسازیم که به طور ایمن در محیط‌های انسانی ادغام شوند، اعتماد عمومی را حفظ کنند و به نگرانی‌های واقعی مردم – از حریم خصوصی و شفافیت گرفته تا ایمنی و تعامل روزمره – رسیدگی کنند. این ابعاد انسانی و اجتماعی، عوامل کلیدی برای پذیرش گسترده ربات‌های انسان‌نما هستند.
اروپا نیازی به تقلید از سیلیکون ولی یا شنژن ندارد. در عوض، باید بر آنچه که در آن خوب عمل می‌کند، تمرکز کند: همکاری بین رشته‌ای، طراحی فناوری اخلاقی و عمل‌گرایی صنعتی. این نقاط قوت منحصربه‌فرد، به اروپا امکان می‌دهد تا مسیری متمایز و پایدار را در رقابت رباتیک دنبال کند.
مسابقه جهانی انسان‌نما یک مسابقه سرعت نیست – بلکه یک پروژه زیرساختی بلندمدت است. و اگر درست انجام دهیم، اروپا می‌تواند قابل اعتمادترین نیروی کار آینده را بسازد – نیروی کاری که با انسان‌ها همکاری می‌کند و دنیا را، یک ربات در هر زمان، تغییر می‌دهد.
منبع مقاله: The Next Web
