مقدمه: ارزیابی خطرات آسمانی و زمینی
در یک رویکردی که در ابتدا شبیه به یک بازی بیمارگونه “کدام را ترجیح میدهید؟” به نظر میرسد، پژوهشگران مطالعه جدیدی منتشر کردهاند که احتمال مرگ یک فرد عادی را در صورت وقوع حوادث مختلفی مانند تصادفات رانندگی، مسمومیت با مونوکسید کربن، و صاعقه، یا در اثر نابودی زمین توسط یک سیارک غولپیکر، شبیهسازی کرده و محاسبه میکنند.
این مطالعه که توسط پژوهشگران انجام شده است، نه تنها به ما کمک میکند تا خطرات احتمالی ناشی از برخوردهای سیارکی را درک کنیم، بلکه آن را در چارچوب خطرات روزمرهای قرار میدهد که مردم با آنها آشنایی بیشتری دارند. این مقایسه باعث میشود که حتی افراد غیرمتخصص نیز بتوانند احتمال وقوع یک رویداد کیهانی را در ذهن خود با حوادثی که ممکن است تجربه کرده باشند، مانند تصادفات یا حملات حیوانات، مقایسه کنند.
با وجود اینکه احتمال برخورد یک سیارک نابودکننده سیاره با زمین کم است، اما این احتمال صفر نیست. در واقع، زمین اخیراً یک برخورد نزدیک را تجربه کرد، زمانی که محاسبه شد یک سیارک تازه کشف شده، در سال 2032، شانس 1 به 63 برای برخورد با سیاره ما را دارد. خوشبختانه، دانشمندان بعدها شانس وقوع این اتفاق را تقریباً به صفر رساندند، اما با این حال، سیارک 2024 YR4 به ما یادآوری کرد که چقدر آسیبپذیر هستیم.
نحوه محاسبه احتمال مرگ توسط سیارک
در این مطالعه جدید، پژوهشگران قصد داشتند تا محاسبه کنند که چقدر احتمال دارد یک سیارک در طول عمر متوسط یک انسان به زمین برخورد کند، و همچنین احتمال اینکه این برخورد منجر به مرگ شود را بررسی کردند. سپس این نتایج را با شانس وقوع سایر حوادث بالقوه کشنده در طول زندگی افراد، و احتمال مرگ آنها مقایسه کردند.
برای انجام این محاسبات، تیم تحقیقاتی دادههای مربوط به جمعیت اجرام نزدیک به زمین (NEOs) و همچنین ارزیابیهای قبلی خطر سیارکهای بالقوه خطرناک و سایر سنگهای فضایی با عرض بیش از 140 متر را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. با استفاده از این دادهها، آنها فرکانس برخوردهای این اجرام را محاسبه کرده و آن را با دادههای مربوط به سایر روشهای وحشتناک مرگ و شانس وقوع آنها در طول عمر یک انسان عادی مقایسه کردند.
این رویکرد جامع، اجازه میدهد تا خطرات فضایی را در یک مقیاس قابل درک، در کنار خطرات زمینی قرار دهیم و به عموم مردم دیدگاهی واقعبینانه از تهدیدات موجود ارائه کنیم. این کار نه تنها به افزایش آگاهی عمومی کمک میکند، بلکه به سیاستگذاران و نهادهای فضایی نیز در اولویتبندی تلاشهای دفاع سیارهای یاری میرساند.
مقایسههای شگفتانگیز: سیارک در برابر تهدیدات روزمره
در یک یافته شگفتآور، پژوهشگران دریافتند که در صورت وقوع یک برخورد سیارکی، احتمال کشته شدن شما از احتمال ابتلا به هاری بیشتر است. این مطالعه که در وبسایت پیشچاپ arXiv منتشر شده است، نشان میدهد که اگرچه هاری یک بیماری کشنده و وحشتناک است، اما شیوع و در نتیجه خطر آن برای یک فرد، در مقایسه با تأثیر جهانی یک سیارک بزرگ، کمتر است.
آنها همچنین دریافتند که احتمال برخورد یک سیارک به زمین بیشتر از احتمال برخورد صاعقه به یک فرد است، اما اگر صاعقه به شما برخورد کند، احتمال مرگ شما بسیار بیشتر است. این مقایسهها نشان میدهند که اگرچه رویدادهای فضایی مانند برخورد سیارکها به ندرت اتفاق میافتند، اما در صورت وقوع، پتانسیل تخریب و کشندگی بسیار بالایی دارند که از بسیاری از خطرات معمولی روزمره فراتر میرود.
به عنوان مثال، در سال 2024، تنها در ایالات متحده 13 نفر بر اثر صاعقه جان باختند. با این حال، هیچ انسانی تا به حال بر اثر برخورد سیارک با زمین جان خود را از دست نداده است. این آمار نشان میدهد که در حالی که خطرات روزمره دارای نرخ وقوع بالاتری هستند، رویدادهای سیارکی، با وجود نادر بودن، دارای پتانسیل فاجعهبارتری هستند.
اهمیت دفاع سیارهای و مأموریتهای ناسا
با وجود اینکه هیچ انسانی هرگز بر اثر برخورد سیارک به زمین جان خود را از دست نداده است، این مطالعه “یک رویداد که سیاره را تحت تأثیر قرار میدهد (برخورد NEO) را در کنار رویدادهای بالقوه کشندهای قرار میدهد که میتواند برای افراد رخ دهد”. پژوهشگران نوشتند: “این امر به کارشناسان و غیرمتخصصان امکان میدهد تا احتمال برخورد یک NEO را در چارچوب ذهنی رویدادهایی که ممکن است با آنها آشنایی داشته باشند، مانند تصادفات اتومبیل و حملات حیوانات، قرار دهند.”
ناسا در حال حاضر برای چنین اتفاقات آخرالزمانی برنامهریزی میکند: در سال 2022، این سازمان یک فضاپیما را به یک سیارک کوبید تا ببیند آیا میتوانیم سنگهای فضایی خطرناک را که به سمت ما میآیند، منحرف کنیم یا خیر. این مأموریت که به نام DART شناخته میشود، موفقیتآمیز بود، و یک ماهواره پیگیری در حال حاضر در راه است تا با همان سیارک ملاقات کرده و برخورد را از نزدیک بررسی کند. این تلاشها نشاندهنده تعهد جامعه علمی و فضایی به حفاظت از سیاره ما در برابر تهدیدات کیهانی است، حتی اگر احتمال وقوع آنها پایین باشد.
مأموریت DART نه تنها یک دستاورد مهندسی برجسته بود، بلکه اولین گام عملی برای آزمایش قابلیتهای دفاع سیارهای ما محسوب میشود. دادهها و نتایج حاصل از این مأموریت، به دانشمندان کمک خواهد کرد تا مدلهای پیشبینی برخورد را بهبود بخشند و استراتژیهای موثرتری برای جلوگیری از فاجعههای آینده توسعه دهند. این امر به کاهش اضطراب عمومی و افزایش اطمینان به تواناییهای بشری در مقابله با چالشهای بزرگ کمک میکند.
آگاهیبخشی و آمادگی برای آینده
هدف نهایی اینگونه مطالعات، ایجاد وحشت نیست، بلکه افزایش آگاهی عمومی و ترغیب به حمایت از برنامههای دفاع سیارهای است. با درک بهتر خطرات، چه کوچک و چه بزرگ، میتوانیم منابع را به نحو موثرتری تخصیص دهیم و برای آیندهای امنتر آماده شویم. این شامل سرمایهگذاری در فناوریهای ردیابی سیارکها، توسعه مأموریتهای انحرافی، و بهبود سیستمهای هشدار اولیه است.
پژوهشگران بر این باورند که اطلاعات دقیق و قابل دسترس در مورد خطرات، ابزاری قدرتمند برای تصمیمگیری آگاهانه است. این مطالعه یک گام مهم در جهت ایجاد یک چارچوب جهانی برای ارزیابی و مدیریت ریسکهای فضایی است، تا اطمینان حاصل شود که بشریت برای هر سناریوی احتمالی، حتی نادرترین آنها، آماده است. به این ترتیب، آینده ما در برابر تهدیدات کیهانی و زمینی، با برنامهریزی و آمادگی بهتر، محافظت خواهد شد.
در نهایت، این مطالعه به ما یادآوری میکند که زندگی بر روی زمین، با همه زیباییها و شگفتیهایش، با مجموعهای از خطرات طبیعی و غیرطبیعی همراه است. با این حال، توانایی ما در تحلیل، پیشبینی و کاهش این خطرات، نشاندهنده پیشرفتهای علمی و تکنولوژیکی است که به ما امکان میدهد با هوشمندی و آمادگی بیشتری با آینده روبرو شویم.
منبع: Gizmodo