انقلابی در دنیای دوچرخه‌های برقی: مکسون بایک‌درایو ایر اس

موتور مکسون بایک‌درایو ایر (Maxon Bikedrive Air) تا سال‌ها به عنوان قلب تپنده سبک‌ترین دوچرخه کوهستان برقی تمام‌تعلیق جهان، یعنی Thomus Lightrider E Ultimate با وزن ۱۴.۸ کیلوگرم (۳۲.۶ پوند)، شناخته می‌شد. این موتور با طراحی یکپارچه و هوشمندانه خود، انقلابی در صنعت دوچرخه‌های برقی سبک‌وزن ایجاد کرد و راه را برای نسل جدیدی از دوچرخه‌های برقی هموار ساخت که هم عملکرد بالا دارند و هم وزن پایینی را حفظ می‌کنند.

اکنون، مکسون با معرفی نسل جدید این موتور، یعنی بایک‌درایو ایر اس (Bikedrive Air S)، گامی بلندتر برداشته است. این موتور جدید، بدون افزایش وزن قابل توجه، گشتاور اصلی خود را سه برابر کرده و تجربه سواری را به سطحی کاملاً جدید ارتقا می‌دهد. این پیشرفت به معنای ظهور نسل جدیدی از دوچرخه‌های کوهستان برقی فوق‌سبک است که آماده‌اند تا با شتابی خیره‌کننده از خط شروع حرکت کرده و از شیب‌های تند و صخره‌ای کوهستان به راحتی صعود کنند.

این ارتقاء در گشتاور، به دوچرخه‌سواران امکان می‌دهد تا در مسیرهای چالش‌برانگیزتر، کنترل بیشتری داشته باشند و با تلاش کمتری به سرعت دلخواه دست یابند. این موتور نه تنها به حرفه‌ای‌ها کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشند، بلکه به تازه‌کاران نیز اجازه می‌دهد تا از مزایای دوچرخه‌های برقی در مسیرهای دشوارتر بهره‌مند شوند، بدون اینکه نگران وزن یا قدرت کمکی دوچرخه باشند.

پیشینه درخشان مکسون: از مریخ تا اتاق عمل

پیش از ورود به بازار دوچرخه‌های برقی، شرکت مکسون واقع در سوئیس، تخصص خود را در زمینه سیستم‌های میکرو-درایو دقیق و کوچک برای صنایع بسیار حساسی مانند هوافضا، پزشکی و رباتیک به دست آورده بود. این شرکت سابقه درخشانی در تولید موتورهایی دارد که در ماموریت‌های حیاتی به کار گرفته شده‌اند، از جمله بازوهای رباتیکی که مریخ‌نورد استقامت ناسا (NASA’s Perseverance rover) برای پردازش نمونه‌های خاک مریخ استفاده می‌کرد، تا اولین دستگاه جراحی رباتیک کوچک‌شده در جهان.

این تجربه گسترده در توسعه درایوهای الکترونیکی کوچک و با عملکرد فوق‌العاده، به طور طبیعی راه را برای ورود مکسون به بازار پررونق موتورهای میانی دوچرخه‌های برقی هموار کرد. مکسون در سال ۲۰۲۱، موتور “سبک و نامرئی” بایک‌درایو ایر را معرفی کرد که به سرعت مورد توجه قرار گرفت.

موتورهای مکسون به دلیل دقت بی‌نظیر و قابلیت اطمینان بالا شهرت دارند. این ویژگی‌ها، که در ماموریت‌های فضایی و جراحی‌های حساس بسیار حیاتی هستند، مستقیماً به طراحی موتورهای دوچرخه برقی این شرکت منتقل شده‌اند. این بدان معناست که هر موتور مکسون نه تنها قدرتمند است، بلکه با نهایت دقت و دوام ساخته شده تا در شرایط سخت دوچرخه‌سواری نیز عملکردی بی‌نقص داشته باشد.

نسل پیشین: بایک‌درایو ایر و سبک‌ترین‌ها

نسل اول بایک‌درایو ایر به تولیدکنندگان دوچرخه کمک کرد تا به نقاط وزن بسیار پایینی دست یابند. این موتور توان خروجی ۲۲۰ وات را از یک سیستم کامل با وزن تنها ۳.۵ کیلوگرم (۷.۷ پوند) ارائه می‌کرد. ممکن است این رقم در مقایسه با وزن ۲ تا ۲.۵ کیلوگرمی (۴.۴ تا ۵.۵ پوند) که برخی رقبا برای موتورهای تنها تبلیغ می‌کنند، زیاد به نظر برسد، اما باید توجه داشت که رقم مکسون شامل پک باتری ۲۵۰ وات‌ساعتی نیز می‌شود، در حالی که ارقام رقبا تنها برای خود موتور هستند. در واقع، واحد موتور بایک‌درایو ایر به تنهایی تنها ۱.۹ کیلوگرم (۴.۲ پوند) وزن داشت.

این موتور به سرعت به بخش مرکزی دوچرخه‌هایی با وزن استثنایی پایین تبدیل شد، از جمله دوچرخه جاده‌ای برقی ۱۰.۷ کیلوگرمی (۲۳.۶ پوندی) Cipollini Flusso و دوچرخه کوهستان برقی Transalpes E1 با وزن کمتر از ۱۶ کیلوگرم (۳۵.۲ پوند). این موفقیت نشان داد که چگونه یک موتور کوچک و کارآمد می‌تواند مرزهای طراحی دوچرخه‌های برقی را جابجا کند.

با این حال، نقطه ضعف اصلی این درایو، گشتاور خروجی آن بود که تنها ۳۰ نیوتن‌متر (Nm) بود. هرچند این رقم برای سال ۲۰۲۲ بد نبود، اما در مقایسه با ارقام ۱۰۰ نیوتن‌متری که امروزه در بازار رایج شده‌اند، بسیار کمتر به نظر می‌رسید. حتی با تنظیمات قبلی مکسون که گشتاور ایر را به ۴۰ نیوتن‌متر (و ۲۵۰ وات) افزایش داده بود، هنوز فاصله زیادی با رقبای پرقدرت داشت.

جهش بزرگ: ایر اس با گشتاور سه برابری

درایو جدید ایر اس (Air S)، که مکسون آن را در نمایشگاه یورو بایک ۲۰۲۵ معرفی کرد، این فاصله را به میزان قابل توجهی کاهش داده است. این موتور با افزایش چشمگیر خروجی، در حالی که وزن کلی سیستم را تنها به ۳.۸ کیلوگرم (۸.۳ پوند) می‌رساند، توانسته قدرت خود را به طرز چشمگیری بالا ببرد. این افزایش وزن ناچیز، عمدتاً به دلیل افزایش ظرفیت پک باتری به ۴۰۰ وات‌ساعت است.

خود موتور تنها ۱۰۰ گرم (۳.۵ اونس) به وزن خود اضافه کرده و به وزن ۲ کیلوگرم (۴.۴ پوند) رسیده است، اما در مقابل، حداکثر گشتاور آن به ۹۰ نیوتن‌متر افزایش یافته است که سه برابر گشتاور اصلی ایر (۳۰ نیوتن‌متر) است. اوج توان خروجی نیز به ۶۲۰ وات رسیده است که نزدیک به سه برابر میزان اصلی ایر است. این پیشرفت‌ها، ایر اس را به یکی از قوی‌ترین و در عین حال سبک‌ترین موتورهای موجود در بازار تبدیل می‌کند.

این جهش در عملکرد، دوچرخه‌های برقی مجهز به ایر اس را قادر می‌سازد تا در سربالایی‌ها و مسیرهای سخت، عملکردی فوق‌العاده از خود نشان دهند. گشتاور بالا به معنای شتاب‌گیری سریع‌تر و توانایی مقابله با موانع دشوارتر است، در حالی که وزن کم، چابکی و کنترل دوچرخه را حفظ می‌کند و حس یک دوچرخه معمولی را به راکب می‌دهد.

موقعیت ایر اس در بازار: مقایسه با رقبا

یک مقایسه سریع با سایر موتورهای میانی جدید معرفی شده در نمایشگاه یورو بایک ۲۰۲۵ (بدون احتساب وزن باتری) نشان می‌دهد که مکسون ایر اس در جایگاه بسیار رقابتی قرار دارد. به عنوان مثال، موتور Mahle M40 با توان ۸۵۰ وات و گشتاور ۱۰۵ نیوتن‌متر، ۲.۵ کیلوگرم (۵.۵ پوند) وزن دارد. TQ HPR60 با توان ۳۵۰ وات و گشتاور ۶۰ نیوتن‌متر، ۱.۹ کیلوگرم (۴.۲ پوند) وزن دارد، و ZF Centrix با توان ۷۵۰ وات و گشتاور ۱۰۵ نیوتن‌متر، ۲.۵ کیلوگرم (۵.۵ پوند) وزن دارد.

با توجه به این ارقام، درایو ایر اس مکسون با وزن ۲ کیلوگرم (۴.۴ پوند) همچنان در سبک‌ترین بخش طیف موتورهای میانی باقی می‌ماند، در حالی که ارقام گشتاور و توان آن بسیار قوی و رقابتی هستند. مکسون آن را “سبک‌ترین موتور دوچرخه برقی تمام‌قدرت” می‌نامد و این عنوان به خوبی موقعیت منحصربه‌فرد آن را در بازار نشان می‌دهد. این ترکیب از وزن پایین و قدرت بالا، ایر اس را به گزینه‌ای ایده‌آل برای دوچرخه‌هایی تبدیل می‌کند که به دنبال تعادل بین عملکرد و سبک‌وزنی هستند.

دوچرخه‌سازان و مصرف‌کنندگان به طور یکسان از این مزیت بهره‌مند می‌شوند. دوچرخه‌سازان می‌توانند طراحی‌های نوآورانه‌تری را ارائه دهند که پیش از این به دلیل محدودیت‌های وزن موتور غیرممکن بود، و مصرف‌کنندگان تجربه‌ای از سواری را خواهند داشت که هم قدرتمند است و هم چابک و طبیعی به نظر می‌رسد، حتی در سخت‌ترین مسیرها.

طراحی نوآورانه: موتور اسپلیت-سیلندر

در بخش فیزیکی و طراحی فشرده، ایر اس نیز مانند ایر، دارای یک پیکربندی منحصربه‌فرد است که آن را از سایر درایوهای دوچرخه برقی متمایز می‌کند. به جای اینکه تمام سخت‌افزار موتور و چرخ‌دنده‌ها در یک سیلندر واحد یا محفظه بیضوی طبق قامه (bottom-bracket) قرار گیرد، مکسون موتور روتور داخلی بدون برس (brushless internal rotor motor) و جعبه دنده سیاره‌ای (planetary gearbox) را در دو سیلندر عمود بر هم نصب می‌کند. این رویکرد به Maxon اجازه می‌دهد تا فضایی را که معمولاً توسط یک موتور بزرگ اشغال می‌شود، به صورت هوشمندانه‌تر مدیریت کند.

طراحی اسپلیت-سیلندر (split-cylinder) ظاهراً طبق قامه را حتی موثرتر از بسته‌های موتور میانی تک‌سیلندر لاغر می‌کند. با این حال، سیلندر موتور جداگانه که به سمت بالا امتداد می‌یابد، لوله پایینی (down tube) را کمی بالاتر و جلوتر از میل‌لنگ‌ها متورم می‌کند. با وجود این، هم ایر و هم ایر اس به نظر می‌رسد که به طور بسیار ظریفی در داخل فریم دوچرخه پنهان می‌شوند و به دوچرخه ظاهری تمیز و بدون شلوغی می‌دهند.

همانطور که دومینیک استوکمن، رئیس بخش تحقیق و توسعه مکسون، خلاصه می‌کند: “هدف ما ترکیب حداکثر چگالی قدرت با کنترل کارآمد، دقیق و طراحی فشرده بود. دقیقاً در همین نقطه است که قدرت ما نهفته است – چه در ماهواره‌ها، هواپیماها، خودروهای فرمول ۱ یا دوچرخه‌های برقی.” این رویکرد نشان‌دهنده تعهد مکسون به ارائه راه حل‌های مهندسی پیشرفته است که فراتر از استانداردهای فعلی صنعت هستند.

توان‌رسانی به دوچرخه: گزینه‌های باتری

مکسون در کنار موتور میانی یکپارچه و تمیز، پک باتری‌ای را نیز ارائه می‌دهد که در لوله پایینی (down tube) دوچرخه جای می‌گیرد. علاوه بر واحد باتری ۴۰۰ وات‌ساعتی که همراه با ایر اس ارائه می‌شود، این شرکت قصد دارد یک باتری با برد طولانی‌تر ۶۰۰ وات‌ساعتی و یک توسعه‌دهنده برد ۲۵۰ وات‌ساعتی سازگار با نگهدارنده بطری را نیز عرضه کند. این گزینه‌ها به کاربران انعطاف‌پذیری بیشتری در انتخاب میزان برد مورد نیاز خود می‌دهند.

متأسفانه، دوچرخه‌های مجهز به ایر اس مانند برخی از مدل‌های جدید، در ۱۵ دقیقه به صورت جادویی شارژ نمی‌شوند. کاربران باید انتظار داشته باشند که یک شارژ از ۰ تا ۸۰ درصد حدود سه ساعت به طول انجامد. این زمان شارژ، اگرچه سریع‌ترین در بازار نیست، اما برای اکثر کاربران قابل قبول است و به خوبی با برنامه‌ریزی روزانه سازگار است.

تنوع در گزینه‌های باتری به کاربران اجازه می‌دهد تا دوچرخه خود را بر اساس نیازهای خاص خود سفارشی‌سازی کنند. برای سفرهای کوتاه شهری، باتری ۴۰۰ وات‌ساعتی کافی است، در حالی که برای ماجراجویی‌های طولانی‌تر در کوهستان یا جاده‌های خاکی، باتری ۶۰۰ وات‌ساعتی یا افزودن یک توسعه‌دهنده برد، آرامش خاطر بیشتری را فراهم می‌کند.

فراتر از دوچرخه‌های کوهستان: چندکاره بودن

در حالی که دوچرخه‌های کوهستان برقی با نسل اول بایک‌درایو ایر بیشترین توجه را به خود جلب کردند، مکسون در حال ترویج نسل دوم (ایر اس) به عنوان یک راه‌حل همه‌کاره برای بخش‌های مختلف دوچرخه است. همانطور که ولکر استوتزینگر، رئیس بخش دوچرخه‌های برقی مکسون، می‌گوید: “آنچه ایر اس را خاص می‌کند، نه تنها نسبت وزن به قدرت بی‌نظیر آن است، بلکه چندکاره بودن آن نیز می‌باشد. برای دوچرخه‌های کوهستان، دوچرخه‌های گراول (gravel bikes) یا پلتفرم‌های شهری: ویژگی‌های این سیستم آن را به طور جهانی در بسیاری از دسته‌بندی‌های دوچرخه قابل استفاده می‌کند.”

این گشتاور افزایش یافته، ایر اس را برای طیف وسیعی از کاربردها مناسب می‌سازد. در دوچرخه‌های شهری، این موتور می‌تواند شتاب‌گیری سریع‌تر در ترافیک و صعود آسان‌تر از پل‌ها و شیب‌ها را فراهم کند. برای دوچرخه‌های گراول، قدرت اضافی به معنای عبور راحت‌تر از مسیرهای ناهموار و سربالایی‌های تند است، بدون اینکه وزن اضافی، چابکی دوچرخه را به خطر بیندازد.

قابلیت انطباق ایر اس با انواع فریم و سبک‌های دوچرخه‌سواری، آن را به گزینه‌ای جذاب برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تبدیل می‌کند که به دنبال حداکثر کارایی و حداقل تأثیر بر طراحی و هندلینگ دوچرخه هستند. این موتور به دوچرخه‌سواران اجازه می‌دهد تا با اطمینان بیشتری مسیرهای جدید را کاوش کرده و از تجربه دوچرخه‌سواری خود در هر شرایطی لذت ببرند.

اولین دوچرخه‌ها با ایر اس و چشم‌انداز آینده

اولین دوچرخه‌های مجهز به ایر اس که به بازار عرضه شده‌اند، عمدتاً دوچرخه‌های کوهستان هستند. سری کاملاً جدید Instinctiv Ocelot از برند هلندی Instinctiv، قدرت مکسون ایر اس را به دسته دوچرخه‌های کوهستان برقی تریل می‌آورد. این دوچرخه‌ها با تنظیمات تعلیق جلو و عقب بین ۱۶۰/۱۲۵ میلی‌متر و ۱۷۰/۱۴۵ میلی‌متر ارائه می‌شوند. سبک‌ترین مدل Ocelot تنها ۱۸.۷ کیلوگرم (۴۱.۲ پوند) وزن دارد و قیمت آن از ۸,۰۱۰ یورو (تقریباً ۹,۳۵۰ دلار آمریکا) شروع خواهد شد، با عرضه در سه ماهه چهارم ۲۰۲۵ یا سه ماهه اول ۲۰۲۶. Instinctiv در حال حاضر پیش‌سفارش این مدل را می‌پذیرد.

شرکت Thömus نیز همچنان دوچرخه Lightrider Ultimate E را به عنوان “سبک‌ترین دوچرخه کوهستان برقی تمام‌تعلیق جهان” با موتور ایر (۲۵۰ وات/۴۰ نیوتن‌متر) که مکسون همچنان آن را به عنوان یک راه‌حل سبک‌تر و با قدرت کمتر ارائه می‌دهد، به فروش خواهد رساند. اما Thömus از تنظیمات قدرتمندتر ایر اس در مدل جدید Lightrider E Max خود استفاده خواهد کرد که به عنوان یک دوچرخه XC سبک‌وزن یا یک دوچرخه تریل راحت‌تر عرضه می‌شود. E Max در اواخر سال ۲۰۲۵ عرضه خواهد شد و پیش‌سفارش آن در حال حاضر در دسترس است.

مکسون با معرفی ایر اس و ترویج آن برای کاربردهای گسترده‌تر، نشان می‌دهد که آینده دوچرخه‌های برقی به سمت ترکیب وزن سبک، قدرت بالا و طراحی یکپارچه پیش می‌رود. در هفته‌ها و ماه‌های آینده، منتظر موج بعدی دوچرخه‌های کوهستان، گراول و شهری مجهز به نسل جدید ایر اس خواهیم بود که نویدبخش تجربه سواری بی‌نظیری هستند.

منبع: Maxon