مقدمه: چالش‌های ایمنی در اسپیس‌اکس
زمانی که رابرت مارکرت، سوپروایزر باتجربه اسپیس‌اکس، به رهبران شرکت هشدار داد که بخشی از فرآیند بازیابی پوشش موشک (fairing recovery) می‌تواند “به راحتی باعث جراحات جدی یا مرگ شود”، او ادعا می‌کند که هشدارهایش نادیده گرفته شد، زیرا “راه حل اقتصادی‌تر” بود. تنها چند ماه بعد، او شغل خود را از دست داد. این مورد یکی از دو شکایت حقوقی جداگانه علیه اسپیس‌اکس است که اخیراً در دادگاه فدرال مطرح شده‌اند و هر دو پرونده ادعاهای مشابهی را درباره اولویت‌بندی سرعت و صرفه‌جویی در هزینه بر سایر ملاحظات، از جمله ایمنی، مطرح می‌کنند. این شکایات نه تنها نگاهی عمیق‌تر به فرهنگ داخلی اسپیس‌اکس در مورد ایمنی کارگران ارائه می‌دهند، بلکه سؤالات جدی در مورد مسئولیت‌پذیری شرکت‌ها در صنایع پرخطر را مطرح می‌کنند.
در دنیای شتاب‌زده صنعت فضایی، جایی که نوآوری و سرعت حرف اول را می‌زنند، حفظ استانداردهای بالای ایمنی می‌تواند یک چالش بزرگ باشد. اسپیس‌اکس، به عنوان یکی از پیشگامان این عرصه، با جاه‌طلبی‌های بی‌سابقه و سرعت عملیاتی خیره‌کننده خود شناخته شده است. این شرکت نه تنها در حال توسعه موشک فوق‌سنگین استارشیپ برای ماموریت‌های ناسا و مشتریان تجاری است، بلکه سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را نیز با سرعت زیادی گسترش می‌دهد. موشک فالکون 9 نیز با 87 پرواز تنها در سال جاری، پرکاربردترین موشک تاریخ به شمار می‌رود. با این حال، پشت پرده این پیشرفت‌های چشمگیر، اتهاماتی جدی در مورد نادیده گرفتن ایمنی کارگران و تلافی علیه کسانی که نگران این مسائل هستند، مطرح شده است. این شکایات نشان‌دهنده یک تضاد احتمالی بین جاه‌طلبی‌های فضایی و رفاه کارگران است.
این پرونده‌های قضایی تنها یک هشدار داخلی نیستند، بلکه پیامدهای گسترده‌تری برای اسپیس‌اکس در سطح ملی و بین‌المللی دارند. شهرت شرکت، رابطه آن با نهادهای نظارتی مانند ناسا، و حتی توانایی آن در جذب و حفظ نیروی کار متخصص می‌تواند تحت تأثیر این اتهامات قرار گیرد. شفافیت و پاسخگویی در قبال مسائل ایمنی، به ویژه در صنعتی که کوچکترین خطا می‌تواند فاجعه‌بار باشد، حیاتی است. در ادامه به جزئیات بیشتری از اتهامات مطرح شده در این دو پرونده خواهیم پرداخت و تاثیرات احتمالی آنها را بر فعالیت‌های اسپیس‌اکس بررسی خواهیم کرد.
اتهامات رابرت مارکرت: کار بی‌وقفه و نادیده گرفتن ایمنی
رابرت مارکرت که ۱۳ سال در اسپیس‌اکس کار کرده بود، در آوریل گذشته از کار برکنار شد. او ادعا می‌کند که در طول خدمتش، تکنسین‌ها گاهی مجبور بودند ۱۵ تا ۲۰ روز متوالی کار کنند. وقتی او این موضوع را با سرپرستان در میان گذاشت، به او گفته شد که “برنامه کاری در اولویت است.” این برنامه فشرده و طاقت‌فرسا، که در محیطی پرفشار انجام می‌شد، منجر به جراحات متعددی شد که به گفته مارکرت، تکنسین‌های کشتی از ترس تلافی، از گزارش آنها خودداری می‌کردند. این ادعاها به وضوح نشان می‌دهد که چگونه فشار برای رعایت برنامه‌های زمانی فشرده می‌تواند منجر به نادیده گرفتن اصول اولیه ایمنی و حقوق کارگران شود.
فرهنگ سازمانی که در آن ترس از گزارش حوادث وجود دارد، می‌تواند عواقب فاجعه‌باری داشته باشد. اگر کارگران از عواقب گزارش جراحات بترسند، مشکلات ایمنی پنهان می‌مانند و فرصت برای اصلاح و بهبود از بین می‌رود. این چرخه معیوب نه تنها ایمنی کارگران را به خطر می‌اندازد، بلکه می‌تواند منجر به حوادث بزرگتر و خسارات جبران‌ناپذیر به تجهیزات و شهرت شرکت شود. اسپیس‌اکس، با توجه به ماهیت پرخطر فعالیت‌های خود، بیش از هر شرکت دیگری به یک فرهنگ ایمنی قوی و فراگیر نیاز دارد که در آن هر کارگر احساس امنیت کند تا نگرانی‌های خود را بدون ترس از تلافی مطرح کند.
مارکرت همچنین ادعا می‌کند که وقتی او پیشنهاد داد شرکت آموزش‌ها و گواهینامه‌های ایمنی را در اولویت قرار دهد، به او گفته شد که “زمانی برای این کار نیست و شرکت پولی برای آن هزینه نخواهد کرد.” این بی‌میلی به سرمایه‌گذاری در آموزش و ایمنی، حتی با وجود هشدارهای صریح یک سوپروایزر باتجربه، بسیار نگران‌کننده است. آموزش مناسب نه تنها به کارگران کمک می‌کند تا وظایف خود را ایمن‌تر انجام دهند، بلکه می‌تواند به پیشگیری از حوادث و کاهش هزینه‌های بلندمدت مرتبط با جراحات و خسارات کمک کند. نادیده گرفتن آموزش، نشان‌دهنده یک تفکر کوتاه‌مدت است که می‌تواند خطرات جدی برای عملیات پیچیده و حساس اسپیس‌اکس ایجاد کند.
این مسائل مربوط به ساعات کاری طولانی و عدم آموزش مناسب، تنها به اسپیس‌اکس محدود نمی‌شود، اما در شرکتی که در خط مقدم اکتشافات فضایی قرار دارد، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. ریسک‌های ذاتی در پرتاب موشک و عملیات فضایی ایجاب می‌کند که ایمنی در راس تمامی تصمیم‌گیری‌ها قرار گیرد. نادیده گرفتن این اصل می‌تواند نه تنها جان انسان‌ها را به خطر بیندازد، بلکه به اعتبار کل صنعت فضایی آسیب وارد کند.
پرونده دیوید لاواله: جراحات کاری و تبعیض سنی
شکایت دوم توسط دیوید لاواله، لوله‌کش اسپیس‌اکس، مطرح شده است. او ادعا می‌کند که پس از آنکه شرکت نتوانست جراحات متعدد ناشی از کار، از جمله شکستگی پا، درد شدید گردن، جراحات کمر و شانه، و درد مچ دست را جبران کند، اخراج شد. لاواله در مورد برخی از این جراحات درخواست غرامت کارگری کرده بود، اما به دلیل ترس از تلافی، برای همه آنها اقدام نکرده بود. این مورد نیز بار دیگر ترس کارگران از عواقب گزارش مشکلات را برجسته می‌کند. عدم پیگیری تمامی غرامت‌ها نشان‌دهنده فشاری است که بر کارگران وارد می‌شود تا از طرح دعوا یا حتی گزارش کامل جراحات خودداری کنند.
نه روز پس از درخواست مرخصی پزشکی به دلیل درد زانو ناشی از نقرس، لاواله از کار اخراج شد. لاواله که ۶۰ ساله است، در سال ۲۰۱۴ به این شرکت پیوسته بود. او در شکایت خود ادعا می‌کند که بخشی از موجی از اخراج کارکنان مسن‌تر بود که به رهبری اسکات هیلر ۲۸ ساله، مدیر ارشد جدیدی که اسپیس‌اکس اواخر سال گذشته استخدام کرده بود، انجام شد. این ادعاها، به ویژه اتهامات تبعیض سنی، به ابعاد جدیدی به نگرانی‌های مربوط به فرهنگ محیط کار اسپیس‌اکس می‌افزاید. اگر اتهامات مربوط به تبعیض سنی صحیح باشد، نشان‌دهنده یک مشکل عمیق‌تر در سیاست‌های منابع انسانی شرکت است که فراتر از صرفاً مسائل ایمنی است.
مواردی مانند این، تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت روانی و مالی کارگران دارند. از دست دادن شغل پس از تحمل چندین جراحت کاری و در سن ۶۰ سالگی، می‌تواند آینده شغلی و زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این پرونده‌ها بر ضرورت وجود حمایت‌های قانونی قوی برای کارگران و لزوم اجرای دقیق قوانین کار، به ویژه در مورد عدم تبعیض و غرامت کارگری، تأکید می‌کنند. اگر شرکت‌ها بدون توجه به قوانین، کارگران را به دلیل مشکلات سلامتی یا سن اخراج کنند، اعتماد عمومی به سیستم حقوقی و عدالت اجتماعی از بین می‌رود.
عدم پاسخگویی اسپیس‌اکس به درخواست‌های تک‌کرانچ برای اظهارنظر در مورد این شکایات، خود نیز گویای نکات مهمی است. این سکوت می‌تواند به عنوان تأیید ضمنی بر مشکلات داخلی شرکت تلقی شود و نگرانی‌ها را در مورد شفافیت و مسئولیت‌پذیری آن افزایش دهد. در یک صنعت حساس مانند فضایی، اعتماد عمومی و همکاری با نهادهای نظارتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
نرخ جراحات در اسپیس‌اکس: مقایسه با رقبا
گزارش‌های اخیر تک‌کرانچ نشان می‌دهد که اسپیس‌اکس در سال ۲۰۲۴ از نظر نرخ جراحات کارگران از رقبای خود پیشی گرفته است. داده‌های اداره ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) حاکی از آن است که مجتمع استاربیس اسپیس‌اکس در تگزاس، سال گذشته نرخ جراحت ۴.۲۷ در هر ۱۰۰ کارگر را ثبت کرده است که تقریباً سه برابر میانگین صنعت هوافضا (۱.۶) است. این آمارها به وضوح نشان‌دهنده یک مشکل سیستمی در رویکرد ایمنی اسپیس‌اکس است و فراتر از موارد انفرادی است که در شکایات مطرح شده است.
این اختلاف فاحش در نرخ جراحات، سوالاتی جدی را در مورد سیاست‌ها و رویه‌های عملیاتی اسپیس‌اکس مطرح می‌کند. آیا فشار بی‌امان برای سرعت بخشیدن به پرتاب‌ها و پروژه‌ها، به قیمت جان و سلامت کارگران تمام می‌شود؟ چگونه شرکتی با این حجم از منابع مالی و مهندسی می‌تواند در زمینه ایمنی کارگران اینقدر عقب بماند؟ این آمارها به دقت توسط سازمان‌های نظارتی و عموم مردم رصد می‌شوند و می‌توانند به تحقیقات بیشتر و اقدامات قانونی علیه شرکت منجر شوند. حفظ سلامت و ایمنی نیروی کار نه تنها یک الزام اخلاقی، بلکه یک ضرورت تجاری برای پایداری و موفقیت بلندمدت شرکت است.
مارکرت، که ساکن لس‌آنجلس کانتی است، به صراحت محل کار خود را در اسپیس‌اکس مشخص نکرده است. با این حال، در شکایت ذکر شده که او با تکنسین‌های کشتی کار می‌کرد. گزارش‌های OSHA نشان می‌دهد که عملیات بازیابی پوشش موشک در ساحل غربی اسپیس‌اکس، بالاترین نرخ جراحات را در بین تمام سایت‌های اسپیس‌اکس دارد، با نرخ جراحت ۷.۶ در هر ۱۰۰ کارگر. این داده‌ها به شکایت مارکرت اعتبار می‌بخشد و نشان می‌دهد که نگرانی‌های او در مورد ایمنی در این بخش خاص، بی‌اساس نبوده است.
این نرخ‌های بالای جراحات در محیطی که کارگران از گزارش کامل آنها می‌ترسند، یک چالش بزرگ برای نهادهای نظارتی مانند OSHA ایجاد می‌کند. اگر داده‌های گزارش شده کامل نباشند، تصویری واقعی از وضعیت ایمنی شرکت به دست نمی‌آید و اقدامات اصلاحی لازم انجام نمی‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به ادامه چرخه حوادث و جراحات شود و اعتبار شرکت و نهادهای نظارتی را خدشه‌دار کند. فشار از سوی نهادهای قانونی و افکار عمومی برای افزایش شفافیت و بهبود استانداردهای ایمنی در اسپیس‌اکس بسیار مهم است.
روند قانونی و پیامدها
هر دو شکایت ابتدا در دادگاه عالی لس‌آنجلس کانتی تنظیم شدند و سپس توسط اسپیس‌اکس به دادگاه منطقه‌ای ایالات متحده برای ناحیه مرکزی کالیفرنیا منتقل شدند. این انتقال به دادگاه فدرال می‌تواند نشان‌دهنده اهمیت و پیچیدگی این پرونده‌ها باشد. دادگاه‌های فدرال معمولاً به پرونده‌هایی با ابعاد ملی یا بین‌المللی و موضوعات حقوقی پیچیده رسیدگی می‌کنند که می‌تواند شامل مسائل مربوط به قوانین کار فدرال یا تلافی علیه افشاگران باشد.
پیامدهای این شکایات برای اسپیس‌اکس می‌تواند چندوجهی باشد. علاوه بر هزینه‌های قانونی و غرامت‌های احتمالی به شاکیان، این پرونده‌ها می‌توانند منجر به تحقیقات گسترده‌تر توسط سازمان‌های نظارتی و افزایش نظارت بر فعالیت‌های شرکت شوند. شهرت اسپیس‌اکس به عنوان یک نوآور پیشرو، در معرض خطر قرار گرفته است و این اتهامات می‌توانند بر توانایی آن در جذب بهترین استعدادها و حتی در مشارکت با نهادهای دولتی مانند ناسا تأثیر بگذارند. سرمایه‌گذاران نیز ممکن است نگران افزایش ریسک‌های حقوقی و عملیاتی شرکت باشند.
همچنین، این پرونده‌ها می‌توانند به عنوان یک مورد آزمایشی برای سایر شرکت‌های فناوری و فضایی عمل کنند. در صنعتی که مرزهای نوآوری را جابجا می‌کند، تعادل بین پیشرفت سریع و رعایت کامل مقررات ایمنی و کارگری یک موضوع حساس است. نتیجه این پرونده‌ها می‌تواند استانداردهای جدیدی را برای مسئولیت‌پذیری شرکت‌ها در قبال نیروی کارشان، حتی در محیط‌های پرفشار و پرریسک، تعیین کند. اگر شرکت‌های بزرگ بتوانند بدون عواقب جدی، ایمنی کارگران را نادیده بگیرند، ممکن است انگیزه‌ای برای بهبود شرایط در صنایع دیگر نیز کاهش یابد. این پرونده‌ها یادآوری می‌کنند که حتی در اوج پیشرفت‌های تکنولوژیک، اصول اولیه انسانیت و حقوق کارگران باید همیشه رعایت شوند.
تا زمان نگارش این مقاله، وکلای نمایندگی مارکرت از اظهارنظر خودداری کرده‌اند، در حالی که وکیل لاواله بلافاصله به درخواست تک‌کرانچ پاسخ نداده است. اسپیس‌اکس نیز به درخواست تک‌کرانچ برای اظهارنظر پاسخ نداده است. این سکوت از سوی شرکت، نگرانی‌ها را در مورد عدم شفافیت و پاسخگویی اسپیس‌اکس افزایش می‌دهد و به ابهام پیرامون اتهامات مطرح شده دامن می‌زند. عموم مردم و نهادهای نظارتی به دنبال پاسخ‌های روشن و اقدامات اصلاحی از سوی اسپیس‌اکس هستند تا اطمینان حاصل شود که ایمنی کارگران در اولویت قرار می‌گیرد.
این پرونده‌ها نه تنها به مسائل ایمنی در اسپیس‌اکس می‌پردازند، بلکه بر ضرورت بازنگری در فرهنگ‌های کاری که سرعت و سود را بر رفاه انسانی ترجیح می‌دهند، تأکید می‌کنند. در نهایت، پیشرفت واقعی تنها زمانی پایدار خواهد بود که بر پایه احترام به حقوق و ایمنی تمامی افرادی باشد که در ساختن آینده سهیم هستند.
منبع: TechCrunch
