مقدمه: طلوع عصر پهپادهای خورشیدی با اسکای‌دولر
در دنیای پرشتاب فناوری امروز، مرزهای توانایی‌های انسانی و ماشینی به سرعت در حال جابه‌جایی هستند. یکی از جذاب‌ترین این پیشرفت‌ها، توسعه پهپادهای با استقامت بالا است که می‌توانند برای مدت‌های طولانی در آسمان بمانند. وقتی صحبت از پرواز یک پهپاد برای بیش از سه روز متوالی و بدون وقفه به میان می‌آید، دیگر نمی‌توان آن را تنها یک آزمایش ساده یا یک پروژه‌ی آزمایشی دانست؛ بلکه این دستاورد نشانه‌ای از تغییرات بنیادین در مفهوم نظارت هوایی و جمع‌آآوری اطلاعات است.
اسکای‌دولر، این پرنده‌ی خورشیدی سبک‌وزن و پیشرفته، که از دل یک هواپیمای رکوردشکن متولد شده، در حال حاضر مشغول بازتعریف مفهوم پروازهای استراتژیک و پایدار است. در عصری که آسمان به زمین بازی اصلی برای نوآوری‌های فناورانه تبدیل شده، قابلیت‌های بی‌نظیر اسکای‌دولر، افق‌های جدیدی را پیش روی صنایع مختلف از جمله امنیت، ارتباطات، و تحقیقات علمی گشوده است.
این پهپاد انقلابی، با بهره‌گیری کامل از انرژی خورشیدی، نه تنها توانایی پروازهای بی‌وقفه را به اثبات رسانده، بلکه با ابعاد بال‌هایی فراتر از تصور و قابلیت‌های حمل محموله‌ی قابل توجه، استانداردهای جدیدی را در صنعت هوافضای بدون سرنشین پایه‌گذاری کرده است.
طراحی و ویژگی‌های منحصر به فرد اسکای‌دولر
به‌گزارش نیوساینتیست، پهپاد خورشیدی اسکای‌دولر با بال‌هایی به مراتب بلندتر از بوئینگ ۷۴۷، در حال انجام پروازهای چندروزه بر فراز سواحل خلیج مکزیک است. این پرنده‌ی بی‌سرنشین با طراحی خیره‌کننده خود، قادر است هفته‌ها و حتی ماه‌ها بدون توقف پرواز کند. این قابلیت، آن را به ابزاری بی‌نظیر برای ردیابی قایق‌های قاچاق، دزدان دریایی و کشتی‌های نظامی در مأموریت‌های شناسایی طولانی‌مدت تبدیل کرده است.
شرکت آمریکایی-اسپانیایی ائرو اسکای‌دولر، طراح و سازنده‌ی این پهپاد شگفت‌انگیز، توانسته است با استفاده از پیشرفته‌ترین مواد و تکنولوژی‌ها، تعادلی بی‌نظیر بین ابعاد و وزن ایجاد کند. این پهپاد با طول بال ۷۲ متر، که آن را از بسیاری از هواپیماهای مسافربری بزرگ‌تر می‌سازد، وزنی معادل یک وانت فورد اف-۱۵۰ دارد. ریشه‌های طراحی اسکای‌دولر به هواپیمای خورشیدی رکوردشکن سولار ایمپالس ۲ بازمی‌گردد که در سال ۲۰۱۶ موفق شد دور دنیا را پرواز کند. شرکت ائرو اسکای‌دولر با بازطراحی و بهینه‌سازی این پلتفرم، هدفی جاه‌طلبانه در سر دارد: ساخت ناوگانی از پهپادهای خورشیدی سبک‌وزن و فیبرکربنی که قادرند ساعت‌ها در ارتفاعی فراتر از ۱۳ کیلومتر (استراتوسفر) پرواز کنند.
این ارتفاع بالا به اسکای‌دولر اجازه می‌دهد تا از ترافیک هوایی تجاری و شرایط جوی نامساعد دور بماند و دید وسیع‌تری نسبت به مناطق تحت نظارت داشته باشد. همچنین، توانایی حمل ۴۰۰ کیلوگرم محموله، اسکای‌دولر را برای طیف وسیعی از مأموریت‌های غیرنظامی و نظامی مناسب می‌سازد. شرکت فرانسوی تاله نیز اخیراً یک رادار پیشرفته روی این پهپاد نصب کرده که قابلیت‌های شناسایی هوابرد آن را به میزان قابل توجهی ارتقاء داده است.
رکوردشکنی در پروازهای بی‌وقفه
در آوریل ۲۰۲۴، اسکای‌دولر گامی تاریخی برداشت و نخستین پرواز کاملاً خودران و بدون سرنشین خود را با اتکا به انرژی خورشیدی به انجام رساند. این موفقیت، راه را برای مجموعه‌ای از پروازهای آزمایشی دیگر در همان سال هموار کرد. طولانی‌ترین این پروازها بیش از ۲۲ ساعت به طول انجامید که خود یک رکورد قابل توجه محسوب می‌شود. این آزمایش‌ها با حمایت مالی ارتش ایالات متحده صورت گرفت و هدف اصلی آن‌ها، بررسی قابلیت‌های این پهپاد در عملیات‌های گشت‌زنی دریایی، به‌ویژه در مناطق وسیع و دور از دسترس بود.
اوج توانمندی اسکای‌دولر در تاریخ ۲۰ ژوئیه به نمایش گذاشته شد. در این مأموریت، پهپاد از فرودگاه استنیس در می‌سی‌سی‌پی برخاست و بیش از سه روز متوالی (۷۲ ساعت) در آسمان باقی ماند و در ۲۳ ژوئیه با موفقیت فرود آمد. این دستاورد نه تنها یک رکورد جدید در پروازهای بی‌وقفه برای این دسته از پهپادها به ثبت رساند، بلکه پتانسیل عظیم آن‌ها را برای مأموریت‌های فوق‌طولانی نشان داد. داده‌های پروازی فلایت رادار ۲۴ نیز تأیید می‌کند که اسکای‌دولر پیش از این نیز در ۱۴ ژوئیه، یک پرواز ۱۸ ساعته‌ی موفقیت‌آمیز را تجربه کرده بود.
این مدت زمان پرواز طولانی، اسکای‌دولر را به گزینه‌ای ایده‌آل برای مأموریت‌هایی تبدیل می‌کند که نیازمند حضور مداوم در یک منطقه خاص هستند. از جمله این کاربردها می‌توان به نظارت بر بلایای طبیعی، کمک‌رسانی در عملیات‌های جستجو و نجات، پایش تغییرات اقلیمی، و حتی ایجاد شبکه‌های ارتباطی موقت در مناطق دورافتاده اشاره کرد.
چالش‌های پیش رو برای تجاری‌سازی
با وجود تمام دستاوردهای چشمگیر و پتانسیل‌های فراوان، مسیر تجاری‌سازی و عملیاتی شدن گسترده‌ی پهپادهای خورشیدی همچنان با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است. آرتور هالند میشل، پژوهشگر مؤسسه صلح اسلو، معتقد است که این حوزه سال‌هاست که با امیدهای بلندپروازانه و متأسفانه شکست‌های پر‌سر‌و‌صدایی همراه بوده است. او اشاره می‌کند که پروژه‌های جاه‌طلبانه مانند تلاش‌های گوگل و فیس‌بوک برای ارائه‌ی اینترنت از طریق پهپادهای خورشیدی، در نهایت به جایی نرسیدند و متوقف شدند.
حتی شرکت ایرباس با پهپاد خورشیدی کوچک‌تر خود، زفایر، با وجود دستیابی به رکوردهای قابل توجه در پروازهای استقامت بالا، هنوز نتوانسته به یک مدل تجاری پایدار و بازدهی اقتصادی مطلوب دست یابد. این موضوع نشان‌دهنده‌ی پیچیدگی‌های فنی و اقتصادی نهفته در توسعه و بهره‌برداری از این نوع هواگردها است که فراتر از صرفاً توانایی پرواز طولانی‌مدت می‌باشند.
به باور میشل، علیرغم اینکه ارتش‌های جهان بیش از یک دهه است که از پروازهای نمایشی و آزمایشی پهپادهای خورشیدی پشتیبانی می‌کنند، هنوز هیچ‌کدام از آن‌ها این فناوری را به بخشی رسمی و جدایی‌ناپذیر از ناوگان هوایی خود تبدیل نکرده‌اند. این عدم ادغام کامل، نشان از وجود موانع عملیاتی و لجستیکی است که باید پیش از پذیرش گسترده، برطرف شوند. این موانع می‌تواند شامل هزینه‌های بالای تولید، نگهداری پیچیده، آسیب‌پذیری در برابر شرایط جوی شدید، و نیاز به زیرساخت‌های خاص باشد.
نتیجه‌گیری: افق‌های جدید در پروازهای بی‌وقفه
پهپادهای خورشیدی، از جمله اسکای‌دولر، روی کاغذ از هر نظر فوق‌العاده به نظر می‌رسند: از نظر فنی پیشرفته، از نظر عملیاتی کارآمد، و از نظر زیست‌محیطی پاک. قابلیت پرواز برای هفته‌ها و ماه‌ها بدون نیاز به سوخت‌گیری یا فرود، پتانسیل عظیمی را برای کاربردهای مختلف از جمله نظارت بر مرزها، پایش بلایای طبیعی، ارائه خدمات ارتباطی در مناطق محروم، و حتی تحقیقات جوی و آب‌وهوایی باز می‌کند.
با این حال، سؤال اصلی که آرتور هالند میشل مطرح می‌کند، همچنان پابرجا است: آیا واقعاً می‌توان روی این پهپادها برای ایجاد یک مدل تجاری پایدار حساب کرد؟ تبدیل دستاوردهای فناورانه چشمگیر به راهکارهای عملی و اقتصادی، نیازمند غلبه بر چالش‌های مهندسی، لجستیکی، و مقرراتی است. هزینه‌های توسعه و نگهداری، پیچیدگی عملیات در شرایط مختلف، و نیاز به زیرساخت‌های پشتیبانی، عواملی هستند که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند.
با وجود این چالش‌ها، پیشرفت‌های اخیر اسکای‌دولر، به ویژه پروازهای طولانی‌مدت و موفقیت‌آمیز آن، نشان می‌دهد که این فناوری در حال حرکت به سمت بلوغ است. هر گام موفقیت‌آمیز، مانند پرواز سه روزه‌ی اسکای‌دولر، نه تنها به دانش فنی می‌افزاید، بلکه اعتماد به نفس لازم برای سرمایه‌گذاری‌های بیشتر و جستجوی راه‌حل‌های نوآورانه را افزایش می‌دهد. آینده‌ای که در آن پهپادهایی مانند اسکای‌دولر به طور معمول و مقرون‌به‌صرفه در آسمان حضور دارند، ممکن است نزدیک‌تر از آن چیزی باشد که تصور می‌کنیم.
منبع: Zoomit
