دیدار ترامپ با بزرگان فناوری و وعده کاهش مقررات برای هوش مصنوعی

نشست اخیر هوش مصنوعی دونالد ترامپ در واشنگتن، رویدادی پر زرق و برق و نمادی از تغییر رویکرد دولت نسبت به یکی از مهم‌ترین فناوری‌های عصر حاضر بود. این گردهمایی به وضوح برای جلب رضایت و همکاری نخبگان دنیای فناوری طراحی شده بود، کسانی که نقش کلیدی در شکل‌دهی به آینده هوش مصنوعی ایفا می‌کنند. رئیس‌جمهور روز چهارشنبه در حالی که آهنگ حماسی «خدا آمریکا را حفظ کند» از بلندگوها پخش می‌شد و فضایی از میهن‌پرستی را ایجاد می‌کرد، روی صحنه رفت و فرمانی قاطع صادر کرد: «آمریکا باید یک بار دیگر کشوری باشد که در آن نوآوران با چراغ سبز پاداش می‌گیرند، نه با بوروکراسی دست و پا گیر خفه شوند تا نتوانند حرکت کنند و نفس بکشند.» این سخنان نه تنها یک وعده، بلکه یک بیانیه قوی در مورد فلسفه اقتصادی و فناورانه دولت او بود.

پیام ترامپ کاملاً واضح و بدون ابهام بود: محیط نظارتی فناوری که در دولت‌های پیشین و به ویژه در دولت بایدن، کانون توجه قانون‌گذاران فدرال برای وضع محدودیت‌ها و نظارت‌های سخت‌گیرانه بود، دیگر اولویت نخواهد بود. این رویکرد نشان‌دهنده یک تغییر چشمگیر از سیاست‌های قبلی است که بر تنظیم مقررات سخت‌گیرانه‌تر بر شرکت‌های بزرگ فناوری تاکید داشت. ترامپ با این اظهارات، چراغ سبز را به نوآوری‌های بدون مانع نشان داد، که می‌تواند پیامدهای عمیقی برای آینده توسعه هوش مصنوعی در ایالات متحده و حتی در سطح جهانی داشته باشد. این فلسفه رهایی از مقررات، وعده‌ای است که از سوی بسیاری از رهبران صنعت فناوری با آغوش باز پذیرفته شده است.

در حالی که ترامپ برای حضار سخنرانی می‌کرد، او ارتباط خود با این گروه قدرتمند را با خطاب قرار دادن آنها به عنوان «گروه باهوش‌ها… قدرت مغزی» تقویت کرد. این سخنان نه تنها احترام او را به تخصص آنها نشان می‌داد، بلکه بر اهمیت نقش آنها در تحقق اهداف فناورانه دولت نیز تاکید می‌کرد. در مقابل او رهبران فناوری برجسته‌ای از جمله جنسن هوانگ، مدیرعامل موفق و کاریزماتیک انویدیا که شرکتش در قلب انقلاب هوش مصنوعی قرار دارد، و شیام سانکار، مدیر ارشد فناوری پالانتیر، شرکتی که در زمینه تحلیل داده‌های بزرگ و هوش مصنوعی برای دولت‌ها و شرکت‌ها فعالیت می‌کند، حضور داشتند. حضور این افراد در این نشست، نشان‌دهنده سطح بالای تعامل و نفوذ صنعت فناوری در محافل سیاسی آمریکا بود.

این مجمع که به طور رسمی «برنده شدن در رقابت هوش مصنوعی» نام گرفته بود، فراتر از یک رویداد صرفاً تشریفاتی بود. این فرصتی طلایی برای رئیس‌جمهور بود تا آنچه را که او «برنامه اقدام هوش مصنوعی» نامید، به طور عمومی ارائه کند. این برنامه با هدف اصلی کاهش و در نهایت لغو محدودیت‌ها بر توسعه و استقرار هوش مصنوعی تدوین شده است. مجمع «هیل و ولی»، یک گروه ذینفوذ در صنعت فناوری، به همراه پادکست «آل-این سیلیکون ولی» که توسط دیوید ساکس، چهره‌ای شناخته‌شده در دنیای فناوری و رئیس هوش مصنوعی و رمزنگاری کاخ سفید میزبانی می‌شود، در سازماندهی این نشست مهم مشارکت داشتند. این مشارکت نشان‌دهنده هم‌سویی منافع بین دولت و بخش خصوصی در زمینه هوش مصنوعی است و پتانسیل رشد بی‌سابقه این صنعت را در پی دارد.

فرمان‌های اجرایی ترامپ: گامی بزرگ به سوی آزادسازی

سنگ بنای اصلی و حیاتی این طرح گسترده، سه فرمان اجرایی بود که ترامپ با امضای آنها، مسیر آینده هوش مصنوعی در ایالات متحده را به سمت آزادسازی بیشتر سوق داد. او تاکید کرد که این فرمان‌ها ایالات متحده را به «قدرت برتر صادرات هوش مصنوعی» در جهان تبدیل خواهد کرد و موانع بوروکراتیک را از میان برخواهد داشت. این فرمان‌ها به طور خاص، برخی از قوانین و مقرراتی را که توسط دولت بایدن وضع شده بود، لغو یا تعدیل می‌کنند. قوانین دولت بایدن شامل «حفاظت‌ها و سدهای دفاعی» (guardrails) بود که برای اطمینان از توسعه ایمن و مسئولانه هوش مصنوعی طراحی شده بودند و هدفشان جلوگیری از خطرات احتمالی و تضمین اخلاقی بودن کاربردهای این فناوری بود. لغو این مقررات می‌تواند سرعت نوآوری را افزایش دهد، اما در عین حال، نگرانی‌ها در مورد ایمنی و اخلاق را نیز تشدید می‌کند.

یکی از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین این فرمان‌های اجرایی، «هوش مصنوعی بیدار (woke AI)» را هدف قرار می‌دهد. این اصطلاح توسط کاخ سفید به کار برده شده و به هوش مصنوعی‌هایی اشاره دارد که ممکن است دارای تعصبات سیاسی یا اجتماعی باشند. این فرمان به طور خاص از هر شرکتی که بودجه فدرال دریافت می‌کند، می‌خواهد مدل‌های هوش مصنوعی خود را عاری از «تعصبات ایدئولوژیکی مانند DEI (تنوع، برابری، و شمول)» نگه دارد. این دستورالعمل به وضوح نشان می‌دهد که دولت ترامپ قصد دارد هرگونه جهت‌گیری سیاسی یا اجتماعی که به عقیده او «نامطلوب» است را در مدل‌های هوش مصنوعی محدود کند و بر توسعه فناوری‌ای تاکید دارد که از هرگونه «ایدئولوژی» به دور باشد. این رویکرد می‌تواند بحث‌های زیادی را در مورد آزادی بیان و ماهیت بی‌طرفی در توسعه هوش مصنوعی برانگیزد.

اما ماهیت واقعی این فرمان‌ها در دو مورد دیگر نهفته است که به طور مستقیم بر آزادسازی مقررات و کاهش دخالت دولت در صنعت فناوری تمرکز دارند. اینها خواسته‌های اصلی رهبران فناوری آمریکایی بوده‌اند که طی سال‌های اخیر موضعی به طور فزاینده جسورانه در برابر نظارت دولت اتخاذ کرده‌اند. یکی از این فرمان‌ها، به طور فعال «صادرات هوش مصنوعی آمریکایی» به سایر کشورها را ترویج می‌کند. این اقدام با هدف تقویت موقعیت آمریکا به عنوان پیشرو جهانی در فناوری هوش مصنوعی و گسترش نفوذ فناورانه این کشور در بازارهای بین‌المللی صورت می‌گیرد. هدف از این فرمان، تسهیل دسترسی شرکت‌های آمریکایی به بازارهای خارجی و افزایش سهم آنها در اقتصاد جهانی هوش مصنوعی است.

فرمان اجرایی دیگر، قوانین زیست‌محیطی را تسهیل می‌کند و روند صدور مجوزهای فدرال را برای ساخت مراکز داده پرمصرف، تسریع می‌بخشد. این تغییرات، در حالی که می‌تواند به رشد سریع‌تر شرکت‌های فناوری در عرصه هوش مصنوعی کمک کند و نیاز آنها به زیرساخت‌های عظیم محاسباتی را برطرف سازد، نگرانی‌های جدی را نیز در مورد پیامدهای زیست‌محیطی بلندمدت به دنبال دارد. با توجه به مصرف بالای انرژی توسط مراکز داده، کاهش مقررات زیست‌محیطی می‌تواند به افزایش ردپای کربن و تشدید تغییرات اقلیمی منجر شود. ترامپ در سخنرانی خود گفت: «برنده شدن در رقابت هوش مصنوعی، مستلزم روحیه‌ای جدید از میهن‌پرستی و وفاداری ملی در سیلیکون ولی – و بسیار فراتر از سیلیکون ولی – خواهد بود.» این اظهارات، تاکید بر همکاری بین دولت و صنعت فناوری برای دستیابی به برتری در این حوزه است و نشان می‌دهد که دولت هوش مصنوعی را نه تنها یک فناوری، بلکه یک ابزار استراتژیک برای تقویت موقعیت جهانی آمریکا می‌داند، حتی اگر این امر به قیمت کاهش نظارت‌های زیست‌محیطی تمام شود.

سرمایه‌گذاری‌های هنگفت و لابی‌گری بی‌وقفه صنعت فناوری

برای دستیابی به این لحظه مهم و تغییر سیاست‌ها به نفع خود، شرکت‌های فناوری سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در برقراری روابط دوستانه و نفوذ بر دولت ترامپ انجام داده‌اند. این تلاش‌ها از زمان ریاست‌جمهوری قبلی ترامپ آغاز شده و به طور مداوم ادامه یافته است. مدیران عامل غول‌های فناوری نظیر آلفابت (شرکت مادر گوگل)، متا (شرکت مادر فیس‌بوک و اینستاگرام)، آمازون و اپل، همگی به صندوق مراسم تحلیف رئیس‌جمهور کمک‌های مالی قابل توجهی کرده‌اند و بارها با او در اقامتگاه مجلل مارالاگو در فلوریدا دیدار داشته‌اند. این دیدارها و کمک‌های مالی، نشان‌دهنده تلاش آگاهانه برای ایجاد ارتباطات قوی و تاثیرگذاری بر سیاست‌گذاران است، تا اطمینان حاصل شود که منافع صنعت فناوری در اولویت قرار می‌گیرد.

سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، شرکتی که خالق مدل زبان بزرگ محبوب ChatGPT است، به یکی از متحدان نزدیک و تاثیرگذار ترامپ تبدیل شده است. این نزدیکی به دلیل نفوذ رو به رشد OpenAI در دنیای هوش مصنوعی و نیاز به حمایت دولت برای توسعه‌های آتی است. به همین ترتیب، جنسن هوانگ از انویدیا، که تراشه‌های گرافیکی این شرکت ستون فقرات صنعت هوش مصنوعی را تشکیل می‌دهند، نیز با وعده سرمایه‌گذاری عظیم ۵۰۰ میلیارد دلاری در زیرساخت‌های هوش مصنوعی در ایالات متحده طی چهار سال آینده، روابط نزدیکی با رئیس‌جمهور برقرار کرده است. این سرمایه‌گذاری‌ها نه تنها به نفع شرکت‌هاست، بلکه برای اقتصاد آمریکا نیز جذابیت زیادی دارد، که به نوبه خود، نفوذ آنها را در واشنگتن افزایش می‌دهد.

علیکس فریزر، نایب رئیس بخش وکالت در سازمان غیرانتفاعی Issue One، در تایید این روند گفت: «واقعیت این است که شرکت‌های بزرگ فناوری هنوز ده‌ها میلیون دلار برای جلب نظر قانون‌گذاران و شکل‌دهی به قوانین فناوری هزینه می‌کنند.» این سرمایه‌گذاری‌های عظیم نشان‌دهنده اهمیت لابی‌گری برای شرکت‌های فناوری است تا بتوانند سیاست‌ها را به نفع خود تغییر دهند و از محدودیت‌های قانونی که ممکن است مانع رشد آنها شود، جلوگیری کنند. این استراتژی، هرچند پرهزینه، اما تاکنون نتایج ملموسی برای این شرکت‌ها داشته است. این گروه‌ها از طریق لابی‌گری فعال، تلاش می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که سیاست‌های دولت در راستای منافع تجاری آنها تدوین و اجرا می‌شود.

در گزارشی که Issue One روز سه‌شنبه منتشر کرد، ابعاد گسترده لابی‌گری در سال ۲۰۲۵ به وضوح نشان داده شده است. این گزارش تاکید می‌کند که صنعت فناوری مبالغ بی‌سابقه‌ای را در این زمینه هزینه کرده است. طبق این گزارش، هشت شرکت بزرگ فناوری مجموعاً ۳۶ میلیون دلار هزینه کرده‌اند – که این به معنای میانگین حدود ۳۲۰,۰۰۰ دلار در روز است، تنها زمانی که کنگره در جلسه است. این ارقام حیرت‌انگیز، مقیاس تلاش‌های این شرکت‌ها برای تاثیرگذاری بر سیاست‌گذاری‌ها را به وضوح نشان می‌دهد و سوالاتی جدی را در مورد شفافیت و عدالت در فرآیندهای قانون‌گذاری در یک دموکراسی مطرح می‌کند. این سطح از نفوذ مالی می‌تواند به طور بالقوه به نادیده گرفته شدن نگرانی‌های عمومی منجر شود.

فشار متقابل: «برنامه اقدام هوش مصنوعی مردم» و نگرانی‌های اجتماعی

در مقابل این رویکرد دولت ترامپ و لابی‌گری گسترده شرکت‌های فناوری، بیش از ۱۰۰ گروه برجسته کارگری، زیست‌محیطی، حقوق مدنی و دانشگاهی متحد شدند تا صدای مخالفت خود را بلند کنند. آنها در آستانه رونمایی ترامپ از طرح هوش مصنوعی خود، با امضای «برنامه اقدام هوش مصنوعی مردم»، خواستار رویکردی متفاوت و مسئولانه‌تر در قبال این فناوری شدند. این ائتلاف گسترده از سازمان‌ها، نگرانی‌های عمیقی را در مورد رویکرد دولت ترامپ نسبت به تنظیم مقررات هوش مصنوعی ابراز داشتند و تاکید کردند که توسعه هوش مصنوعی نباید تنها به نفع شرکت‌های بزرگ و برای افزایش سود آنها باشد، بلکه باید منافع عمومی، عدالت اجتماعی و حفظ محیط زیست را نیز در اولویت قرار دهد.

در بیانیه‌ای که از سوی این گروه‌ها منتشر شد، به صراحت بر لزوم «رهایی از انحصارات فناوری» تاکید شده است. آنها استدلال می‌کنند که این انحصارات «منافع مردم عادی را فدای سود خود می‌کنند»، که این خود نقطه مقابل دیدگاه ترامپ مبنی بر آزادسازی کامل صنعت فناوری بود. این بیانیه نشان‌دهنده شکاف عمیق بین اهداف تجاری شرکت‌های بزرگ و نگرانی‌های اجتماعی و اخلاقی جامعه است. گروه‌های مدنی خواستار رویکردی مسئولانه‌تر در توسعه هوش مصنوعی شدند که تبعات گسترده آن بر جامعه را در نظر بگیرد و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری کند. این نگرانی‌ها شامل تبعیض الگوریتمی، از دست دادن شغل و استفاده نادرست از داده‌ها می‌شود.

این گروه‌ها در بیانیه مشترک خود هشدار دادند: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم لابی‌گران فناوری بزرگ و نفتی، قوانین هوش مصنوعی و اقتصاد ما را به قیمت آزادی و برابری، رفاه کارگران و خانواده‌ها، حتی هوایی که تنفس می‌کنیم و آبی که می‌نوشیم – که همگی به شدت تحت تاثیر استقرار بی‌بند و بار و غیرقابل پاسخگویی هوش مصنوعی قرار دارند – بنویسند.» این عبارت قاطعانه، تصویری نگران‌کننده از آینده‌ای را ترسیم می‌کند که در آن قدرت شرکت‌های فناوری بدون کنترل و نظارت کافی، می‌تواند به زیان محیط زیست، حقوق بشر و ساختارهای اجتماعی باشد. این گروه‌ها خواستار نظارت قوی‌تر دولت و مشارکت گسترده‌تر جامعه مدنی در تعیین سیاست‌های هوش مصنوعی هستند تا اطمینان حاصل شود که این فناوری به نفع همه توسعه می‌یابد.

واکنش صنعت و چشم‌انداز آینده هوش مصنوعی در آمریکا

در مقابل، شرکت‌های فناوری برجسته و گروه‌های صنعتی به گرمی از فرمان‌های اجرایی ترامپ استقبال کردند و آنها را گامی مثبت در جهت پیشبرد نوآوری و رقابت در بخش هوش مصنوعی دانستند. شرکت‌هایی نظیر مایکروسافت، آی‌بی‌ام، دل، متا، پالانتیر، انویدیا، انتروپیک، و xAI همگی از این طرح تمجید کردند. این شرکت‌ها، که مدت‌هاست خواستار کاهش مقررات و موانع بوروکراتیک بوده‌اند، این گام‌ها را به عنوان فرصتی بی‌نظیر برای شتاب بخشیدن به نوآوری و تقویت موقعیت رقابتی خود در عرصه جهانی هوش مصنوعی می‌بینند. آنها استدلال می‌کنند که بوروکراسی بیش از حد، می‌تواند مانع پیشرفت و توسعه فناوری‌های جدید و محدودکننده توانایی آمریکا برای حفظ برتری در این حوزه حیاتی باشد.

جیمز چرزنیاوسکی، رئیس سیاست فناوری‌های نوظهور در مرکز انتخاب مصرف‌کننده، که یک گروه لابی‌گر قدرتمند و حامی کسب‌وکار است، طرح هوش مصنوعی ترامپ را به عنوان «یک چشم‌انداز جسورانه» تحسین کرد. وی با قاطعیت این رویکرد را در تضاد کامل با «رویکرد خصمانه نظارتی دولت بایدن» قرار داد. به گفته چرزنیاوسکی، دولت بایدن با تمرکز بر وضع مقررات و کنترل‌های سخت‌گیرانه، به نوعی سد راه نوآوری شده بود، در حالی که دولت ترامپ با رویکرد «چراغ سبز»، مسیر را برای رشد بی‌رویه و بدون مانع هموار می‌کند. این اظهارات نشان می‌دهد که نبرد بر سر تنظیم مقررات هوش مصنوعی، نه تنها یک مسئله فنی و اقتصادی، بلکه یک نبرد ایدئولوژیک بین آزادی عمل شرکت‌ها و لزوم نظارت دولتی برای حمایت از منافع عمومی است.

با این تغییر اساسی در رویکرد دولت آمریکا، آینده توسعه هوش مصنوعی در این کشور احتمالاً شاهد رشد سریع‌تر و کم‌محدودیت‌تری خواهد بود. این امر می‌تواند به پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه‌های مختلفی مانند پزشکی، رباتیک، و اتوماسیون منجر شود. با این حال، همزمان با این شتاب، نگرانی‌ها در مورد پیامدهای اخلاقی، اجتماعی و زیست‌محیطی این فناوری نیز به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت. مسائلی مانند حفظ حریم خصوصی داده‌ها، امنیت سایبری، پتانسیل سوءاستفاده از هوش مصنوعی در زمینه‌های نظامی یا نظارتی، و تاثیر آن بر بازار کار، همگی نیاز به بررسی و راهکارهای مسئولانه دارند. این تقابل دیدگاه‌ها، ضرورت بحث‌های جامع‌تر و مشارکت فعال همه ذینفعان، از جمله صنعت، دولت، دانشگاهیان، و جامعه مدنی را در تعیین مسیر آینده هوش مصنوعی و اطمینان از توسعه مسئولانه آن برجسته می‌کند.

منبع: The Guardian