آیا نوشابه‌های “سالم” واقعا وجود دارند؟ نگاهی به سوداهای پری‌بیوتیک پپسی و نظرات کارشناسان
شرکت پپسی به تازگی اعلام کرده است که قصد دارد نوشابه پری‌بیوتیک خود را در پاییز امسال به بازار عرضه کند. این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که پپسی‌کو در ماه مارس برند سودای پری‌بیوتیک پاپی (Poppi) را به مبلغ ۱.۹۵ میلیارد دلار خریداری کرد. بر اساس گزارش CBS News، نوشابه جدید پپسی حاوی ۵ گرم شکر نیشکر، ۳ گرم فیبر پری‌بیوتیک و ۳۰ کالری در هر وعده خواهد بود و فاقد شیرین‌کننده‌های مصنوعی است. این نوشابه در طعم‌های کولا و گیلاس وانیل در دسترس خواهد بود. این حرکت نشان‌دهنده گرایش بیشتر شرکت‌ها به سمت تولید نوشیدنی‌های به ظاهر سالم است که ادعاهای سلامتی مختلفی را مطرح می‌کنند.
این رویکرد جدید در صنعت نوشیدنی، همراه با افزایش محبوبیت ترندهای خانگی مانند “کوکاکولای سالم خانگی” و اجتناب رو به رشد مردم از شیرین‌کننده‌های مصنوعی نظیر آسپارتام، به وضوح نشان می‌دهد که جنبش نوشیدنی‌های سالم به این زودی‌ها متوقف نخواهد شد. مصرف‌کنندگان به دنبال گزینه‌هایی هستند که کمتر مضر باشند و ویژگی‌های مثبتی مانند فیبر یا پروبیوتیک‌ها را ارائه دهند. با این حال، سوال اساسی همچنان پابرجاست: آیا این “سوداهای سالم” که وعده فیبر پری‌بیوتیک، شکر کم و مزایای دیگر را می‌دهند، واقعاً سالم هستند؟ برای پاسخ به این پرسش، به سراغ کارشناسان این حوزه رفتیم تا دیدگاه‌های آنها را جویا شویم.
در دنیای امروز که سلامتی و تغذیه به دغدغه اصلی بسیاری از افراد تبدیل شده است، هر محصول جدیدی که با برچسب “سالم” یا “مفید” وارد بازار می‌شود، با استقبال عمومی مواجه می‌گردد. این موضوع در مورد نوشیدنی‌ها نیز صدق می‌کند. شرکت‌های بزرگ نوشابه‌سازی، که پیش‌تر به تولید نوشیدنی‌های پرشکر و حاوی مواد مصنوعی شهرت داشتند، اکنون در تلاشند تا با تغییر فرمولاسیون و افزودن مواد به ظاهر مفید، جایگاه خود را در بازار نوشیدنی‌های سالم باز کنند. اما آیا این تغییرات ریشه‌ای هستند یا صرفاً بازاریابی هوشمندانه برای جذب مشتریان آگاه به سلامتی؟ این مقاله به بررسی عمیق‌تر این موضوع می‌پردازد.
محتوای نوشابه‌های پری‌بیوتیک
نوشیدنی‌های پری‌بیوتیک در حال حاضر بسیار پرطرفدار هستند. همگام با برندهای رو به رشد مانند پاپی و اولی‌پاپ، کوکاکولا نیز نوشابه پری‌بیوتیک جدیدی به نام سیمپلی پاپ (Simply Pop) را عرضه کرده است. این نوشیدنی با پنج طعم مبتنی بر مواد طبیعی، ممکن است جایگزین سالمی برای نوشابه‌های سنتی مانند کوکاکولا یا پپسی به نظر برسد.
دیوید کلارک، متخصص داخلی و گوارش و رئیس انجمن درمان علائم نوروپلاستیک، توضیح می‌دهد: «سوداهای ‘عملکردی’ نوظهور تلاش می‌کنند تا این دسته از نوشیدنی‌ها را بازتعریف کنند. انواع پری‌بیوتیک مانند پاپی و اولی‌پاپ شامل موادی نظیر اینولین آگاوه و فیبر ریشه کاسنی هستند که از لحاظ نظری باکتری‌های مفید روده را تحریک می‌کنند. این نوشیدنی‌ها اغلب کالری کمتر (۲۵ تا ۵۰ کالری در هر قوطی) و شکر کمتری (۴ تا ۷ گرم) نسبت به نوشابه‌های سنتی دارند.»
با این حال، او اضافه می‌کند: «با این وجود، مزایای سلامتی آنها همچنان نامشخص است.» این موضوع به ویژه پس از شکایت اخیر علیه برند پاپی مورد تأکید قرار گرفت. در پرونده حقوقی “کابز علیه وی‌ان‌جی‌آر بوریج ال‌ال‌سی” (دادگاه منطقه‌ای ایالات متحده برای ناحیه شمالی کالیفرنیا، ۲۰۲۴)، یک مصرف‌کننده دعوای دسته‌جمعی علیه این برند به راه انداخت. در این شکایت آمده است که پاپی “تنها دو گرم فیبر پری‌بیوتیک دارد، مقداری که برای ایجاد مزایای معنی‌دار برای سلامت روده مصرف‌کننده تنها از یک قوطی، بسیار کم است.” همانطور که کلارک توضیح می‌دهد، “دو گرم فیبر پری‌بیوتیک در هر قوطی، کمتر از حد آستانه پنج گرمی است که برای بهبودهای قابل اندازه‌گیری در سلامت روده لازم است.”
علاوه بر این، گزینه‌های سودای پری‌بیوتیک می‌توانند معایبی نیز داشته باشند. برخی از آنها حاوی سرکه سیب هستند که به دلیل اسیدی بودن، می‌تواند برای دندان‌ها مضر باشد. اگرچه سرکه سیب ممکن است مزایای سلامتی داشته باشد، اما بهتر است پس از مصرف آن، دندان‌های خود را مسواک بزنید. این جنبه اغلب در بازاریابی این محصولات نادیده گرفته می‌شود و مصرف‌کنندگان باید از آن آگاه باشند. بنابراین، “سوداهای سالم” با وجود جذابیت‌های اولیه، ممکن است آنقدر که ادعا می‌کنند، بی‌نقص نباشند.
آیا سوداهای پاپی و برندهای مشابه واقعا سالم هستند؟
نوشیدنی‌های پری‌بیوتیک به عنوان جایگزینی سالم برای نوشابه‌های سنتی مطرح شده‌اند. اما آیا این ادعا صحت دارد؟ ما از چند متخصص پرسیدیم که آیا این گزینه‌ها واقعاً سالم هستند یا خیر. نظرات آنها را در ادامه مرور می‌کنیم:
آناستازیا کالیگا، متخصص تغذیه و زیست‌شناس در اپلیکیشن Luvly، پاسخ می‌دهد: “اینکه ‘سالم’ به چه معناست، بستگی دارد. در مقایسه با نوشابه‌های سنتی که پر از شکر و مواد مصنوعی هستند، سوداهای پری‌بیوتیک گزینه بهتری به نظر می‌رسند.” این دیدگاه نشان می‌دهد که مفهوم سلامتی در اینجا نسبی است و باید با توجه به جایگزین‌های موجود در بازار ارزیابی شود.
دکتر رافائل کومو، استاد و دانشمند زیست‌پزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو و متخصص اپیدمیولوژی سرطان، اظهار می‌کند: “از منظر پیشگیری از بیماری‌های تهدیدکننده زندگی مانند سرطان و بیماری‌های قلبی، ملاحظه اصلی کاهش مصرف شکر است. برخی از سوداهای جدیدتر با شکر کمتر و فیبر اضافه فرموله شده‌اند و بنابراین گزینه بهتری نسبت به سوداهای سنتی هستند. با این حال، آنها نباید به عنوان یک غذای سالم تلقی شوند.” این بدان معناست که اگرچه پیشرفت‌هایی در کاهش مضرات صورت گرفته، اما این محصولات هنوز به عنوان “غذاهای سلامت” کامل شناخته نمی‌شوند.
برایان بتهکه، بنیان‌گذار مزارع بیر میپل، می‌گوید: “ما به تحقیقات بیشتری نیاز داریم. مزایای مصرف منابع غذایی کامل پری‌بیوتیک‌ها به خوبی شناخته شده است، اما کمبود مطالعات معتبر در مورد سوداهای پری‌بیوتیک وجود دارد. به علاوه، برخی شیرین‌کننده‌ها مانند استویا و اریتریتول ممکن است بر میکروبیوم به روش‌هایی تأثیر بگذارند که هنوز به طور کامل درک نشده‌اند. نتیجه نهایی: موضوع پیچیده است.” این پیچیدگی نشان‌دهنده نیاز به احتیاط و عدم اتکای صرف به ادعاهای بازاریابی است.
مسئله اصلی این است که محصولاتی که به عنوان سودای مفید برای روده بازاریابی می‌شوند، ممکن است مزایایی را که انتظار دارید، ارائه ندهند. مزایای سلامتی پری‌بیوتیک‌ها به خوبی مستند شده است، اما بسیاری از این سوداهای پری‌بیوتیک تنها حاوی مقادیر ناچیزی از این مواد مغذی مبتنی بر فیبر هستند. آنها واقعاً نمی‌توانند با مزایای حاصل از منابع غذایی کامل پری‌بیوتیک‌ها رقابت کنند.
همانطور که کومو توضیح می‌دهد: “سوداهای پری‌بیوتیک ممکن است مقادیر کمی فیبر را تأمین کنند، اما آنها منبع اصلی مصرف معنی‌دار پری‌بیوتیک نیستند. یک رژیم غذایی غنی از سبزیجات، حبوبات و غلات کامل مزایای به مراتب بیشتری برای سلامت روده فراهم می‌کند، که با کاهش خطر بیماری‌های قلبی و چندین نوع سرطان مرتبط است.” دکتر امی الهیم، پزشک متخصص سلامت عملکردی، متخصص سلامت جامع و گیاه‌شناس ارشد، به خوبی خلاصه می‌کند: “یک سودای پری‌بیوتیک می‌تواند راهی آسان و طراوت‌بخش برای حمایت از سلامت روده باشد، اما نباید تنها منبع پری‌بیوتیک شما باشد.”
نکاتی از کارشناسان برای یافتن جایگزین‌های سالم‌تر نوشابه
کوکاکولا نوشابه پری‌بیوتیک جدیدی به نام سیمپلی پاپ را عرضه کرد.
هنگامی که به دنبال جایگزین سالمی برای نوشابه هستید، می‌توانید به نکات خاصی توجه کنید. امی لی، متخصص تغذیه پزشکی و بنیان‌گذار نوسیفیک، پیشنهاد می‌کند: “مواد تشکیل‌دهنده را کلمه به کلمه بخوانید و به دنبال کلمات کلیدی باشید که شکر را نشان می‌دهند. بیش از ۷۰ نام برای شکر وجود دارد که در غذاهای فرآوری‌شده یافت می‌شوند. همچنین، به دنبال مواد نگهدارنده مورد استفاده برای تازه نگه داشتن نوشابه و حفظ رنگ باشید تا ظاهر و طعم دلخواه را بدهد. من شخصاً طرفدار شیرین‌کننده‌های مصنوعی نیستم، اما متوجه شدم که بسیاری از آنها برای جایگزینی قندهای فرآوری‌شده اضافه می‌شوند.”
کومو توصیه می‌کند که از شیرین‌کننده‌های مصنوعی به طور کلی اجتناب کنید، همچنین “اسید فسفریک، رنگ کارامل و مواد نگهدارنده، که ممکن است به التهاب یا اختلال متابولیک کمک کنند.” او اضافه می‌کند: “مصرف‌کنندگان باید به محتوای کم شکر، در حالت ایده‌آل کمتر از ۵ گرم در هر وعده، و بررسی محتوای واقعی فیبر اولویت دهند.”
کلارک به طور خاص‌تری توضیح می‌دهد که اگر می‌خواهید نوشابه‌تان به سلامت روده کمک کند، به چه مواردی باید توجه کنید. “به دنبال انواع خاص فیبر (مانند اینولین، گالاکتوالیگوساکاریدها [GOS]) و مقادیر آنها باشید. برندهایی که مزایای روده را تبلیغ می‌کنند، باید محتوای فیبر را به وضوح اعلام کنند، که ایده‌آل است بیش از ۴ تا ۵ گرم در هر وعده باشد.”
اجازه دهید این نکات را به صورت یک چک‌لیست خلاصه کنیم تا هنگام خرید جایگزین‌های سالم نوشابه از آن استفاده کنید:
- کمتر از ۵ گرم شکر
- چهار گرم یا بیشتر فیبر، ترجیحاً با ذکر انواع خاص فیبر
- عدم وجود شیرین‌کننده‌های مصنوعی
- عدم وجود رنگ‌های مصنوعی
- عدم وجود مواد نگهدارنده
- عدم وجود اسید فسفریک
“سوداهای پری‌بیوتیک می‌توانند راهی سرگرم‌کننده و طراوت‌بخش برای حمایت از سلامت روده باشند، اما بیایید این نکته را در نظر داشته باشیم – آنها جایگزینی برای یک رژیم غذایی پرفیبر یا درمانی برای مشکلات گوارشی نیستند،” کالیگا می‌گوید. “آنها را به عنوان یک مکمل گاه به گاه در رژیم غذایی خود لذت ببرید، اما برای بهبود گوارش به آنها به عنوان استراتژی اصلی خود تکیه نکنید.”
چگونه یک نوشابه سالم در خانه بسازیم
شاید آن نوشابه پری‌بیوتیکی که قصد خریدش را داشتید، معجزه‌ای برای سلامت روده شما نباشد. اگر هنوز به دنبال گزینه‌ای بهتر هستید، می‌توانید آن را در خانه خودتان تهیه کنید. ما از کارشناسان خواستیم تا برخی مواد اولیه را معرفی کنند که می‌توانید برای تهیه یک جایگزین خوب در خانه با هم مخلوط کنید.
آب گازدار
لی پیشنهاد می‌کند که با پایه آب گازدار شروع کنید، که می‌توانید طعم‌دهنده‌های طبیعی به آن اضافه کنید. از آنجایی که آب یکی از مواد مغذی است که بدن به شدت به آن نیاز دارد، این کار به بهبود سطح آبرسانی شما کمک می‌کند. کلارک همچنین اشاره می‌کند که استفاده از آب گازدار بدون طعم به شما کمک می‌کند تا از مصرف سدیم اضافی و افزودنی‌ها اجتناب کنید. انتخاب آب گازدار بدون طعم، پایه مناسبی را برای ایجاد یک نوشیدنی سالم و با طراوت فراهم می‌آورد، بدون آنکه نگرانی از بابت مواد شیمیایی یا شیرین‌کننده‌های پنهان داشته باشید.
فیبرهای پری‌بیوتیک
اگر به دنبال تهیه یک نوشابه مفید برای روده هستید، فیبرهای پری‌بیوتیک را اضافه کنید. الهیم فیبر کاسنی یا آکاسیا را پیشنهاد می‌کند. کومو نیز ریشه کاسنی را توصیه می‌کند و می‌گوید اینولین نیز مؤثر است. کلارک می‌گوید نشاسته سیب‌زمینی مقاوم نیز می‌تواند پری‌بیوتیک‌های تجاری را تقلید کند. این فیبرها به تغذیه باکتری‌های مفید روده کمک کرده و به بهبود عملکرد گوارشی منجر می‌شوند. اگر هیچ یک از این انواع خاص فیبر را در دسترس ندارید، کالیگا می‌گوید می‌توانید از مقدار کمی میوه غنی از فیبر مخلوط‌شده مانند کیوی یا موز استفاده کنید. این میوه‌ها علاوه بر فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری را نیز تأمین می‌کنند. به اندازه‌ای اضافه کنید که نوشابه سالم خانگی شما به مقدار معنی‌داری از پری‌بیوتیک‌ها برسد. هدف، ۵ گرم یا بیشتر است. این مقدار برای دیدن اثرات مثبت بر سلامت روده لازم است.
شیرین‌کننده‌های طبیعی
بسیاری از جایگزین‌های طبیعی شکر می‌توانند نوشابه شما را بدون آسیب رساندن به سلامتی شیرین کنند. کلارک پیشنهاد می‌کند: “یک تا دو قاشق چای‌خوری عسل خام یا شربت افرا را انتخاب کنید، که آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی کمیاب را بدون افزایش سطح قند خون فراهم می‌کنند.” این شیرین‌کننده‌های طبیعی، علاوه بر طعم دلپذیر، خواص غذایی بیشتری نسبت به شکر تصفیه شده دارند و به سلامتی کلی بدن کمک می‌کنند. این جایگزین‌ها راهی عالی برای لذت بردن از شیرینی بدون نگرانی از اثرات منفی شکر فرآوری‌شده هستند.
آب مرکبات
کمی آب مرکبات تازه، مانند آب لیمو یا آب لیموترش، می‌تواند به نوشابه شما طعم دهد و فوایدی را نیز به همراه داشته باشد. کومو می‌گوید این مواد حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که از سلول‌های شما محافظت می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها نقش مهمی در کاهش استرس اکسیداتیو و مقابله با آسیب‌های رادیکال‌های آزاد در بدن دارند. آب مرکبات تازه نه تنها طعم‌دهنده طبیعی و خوشایندی است، بلکه به افزایش مصرف ویتامین C نیز کمک می‌کند، که برای سیستم ایمنی بدن حیاتی است.
گیاهان و ادویه‌ها
الهیم پیشنهاد می‌کند که گیاهان و ادویه‌هایی مانند دارچین یا نعناع را برای “افزایش طعم و کمک به هضم” اضافه کنید. این کار می‌تواند نوشابه سالم شما را خوش‌طعم‌تر کند، بدون اینکه هیچ شکر اضافی به آن بیفزاید. دارچین و نعناع هر دو دارای خواص دارویی شناخته‌شده‌ای هستند که می‌توانند به بهبود عملکرد گوارشی کمک کرده و احساس راحتی پس از مصرف نوشیدنی را افزایش دهند. افزودن این مواد به نوشیدنی خانگی شما نه تنها طعم آن را غنی‌تر می‌کند، بلکه مزایای سلامتی مضاعفی را نیز به ارمغان می‌آورد.
کامبوچا
اگر می‌خواهید همراه با پری‌بیوتیک‌ها از مزایای پروبیوتیک‌ها نیز بهره‌مند شوید، الهیم توصیه می‌کند که کمی کامبوچا به نوشیدنی خود اضافه کنید. این کار باعث ورود باکتری‌های “خوب” بیشتری می‌شود که به حمایت از سلامت روده شما کمک می‌کنند. کامبوچا، یک نوشیدنی تخمیری، منبع غنی از پروبیوتیک‌هاست که می‌توانند تعادل میکروبیوم روده را بهبود بخشند و به تقویت سیستم ایمنی و هضم بهتر کمک کنند. این ترکیب، نوشیدنی شما را به یک گزینه کامل‌تر برای سلامت گوارش تبدیل می‌کند.
ریشه‌ها
چندین کارشناس ما توصیه کردند که زنجبیل یا زردچوبه اضافه کنید. کومو می‌گوید این مواد نه تنها به نوشابه سالم شما طعم می‌دهند، بلکه اثرات ضدالتهابی نیز دارند. زنجبیل و زردچوبه هر دو از دیرباز در طب سنتی به دلیل خواص ضدالتهابی قوی خود مورد استفاده قرار گرفته‌اند و می‌توانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند. این افزودنی‌های طبیعی، نوشیدنی شما را به یک معجون سلامتی تبدیل می‌کنند که هم طعم دلپذیری دارد و هم به بهبود وضعیت عمومی بدن کمک می‌کند.
یک دستور پخت نمونه نوشابه سالم
کلارک یک دستور پخت نمونه را ارائه داد که می‌توانید از آن برای تهیه یک جایگزین سالم برای نوشابه در خانه استفاده کنید. او می‌گوید مواد زیر را با هم مخلوط کنید:
- ۸ اونس (حدود ۲۴۰ میلی‌لیتر) آب گازدار
- ۱ قاشق غذاخوری آب لیمو
- ۱ قاشق چای‌خوری زنجبیل رنده‌شده
- ۱ قاشق چای‌خوری عسل
- یک پینچ نمک دریا
او یک مرحله نهایی را برای افزایش مزایای سلامتی توصیه می‌کند: “به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت تخمیر کنید تا پروبیوتیک‌ها کشت شوند.” این فرآیند تخمیر، نوشیدنی شما را غنی‌تر کرده و مزایای پروبیوتیکی را به آن اضافه می‌کند که برای سلامت روده بسیار مفید است. این ترکیب ساده، نوشیدنی‌ای طراوت‌بخش و سرشار از خواص سلامتی را برای شما به ارمغان می‌آورد.
نتیجه‌گیری
ادعاهای برندهای نوشابه سالم، به ویژه در مورد سلامت روده، ممکن است اغراق‌آمیز باشند. در حالی که نوشیدنی‌های پری‌بیوتیک می‌توانند برخی از این مواد مغذی را تأمین کنند، اما نمی‌توانند با غذاهای کامل رقابت کنند. اهمیت مصرف فیبر از طریق میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل به مراتب بیشتر از نوشیدنی‌های فرآوری شده است، چرا که غذاهای کامل علاوه بر فیبر، طیف وسیعی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها را نیز ارائه می‌دهند که در نوشابه‌های پری‌بیوتیک به ندرت یافت می‌شوند. بنابراین، تکیه بر این نوشیدنی‌ها به عنوان راهکار اصلی برای بهبود سلامت روده، می‌تواند گمراه‌کننده باشد.
ممکن است همچنان بخواهید از نوشابه پری‌بیوتیک به عنوان یک نوشیدنی گاه به گاه – و جایگزینی سالم‌تر برای نوشابه سنتی – لذت ببرید. برای یافتن بهترین گزینه، حتماً برچسب آن را با دقت بخوانید. شما باید به دنبال محصولی باشید که فیبر زیادی و شکر کمی داشته باشد. این رویکرد به شما کمک می‌کند تا از مزایای نسبی این نوشیدنی‌ها بهره‌مند شوید، در عین حال که از مصرف بیش از حد مواد مضر اجتناب می‌کنید. توجه به جزئیات روی برچسب، کلید انتخاب هوشمندانه است. به یاد داشته باشید که میزان فیبر و شکر، مهم‌ترین فاکتورها در تعیین میزان سلامت یک نوشیدنی هستند.
اما به یاد داشته باشید، همانطور که کلارک می‌گوید: “مصرف‌کنندگان باید این محصولات را به جای جایگزینی برای رژیم‌های غذایی غنی از فیبر، به عنوان مکمل‌های گاه به گاه در نظر بگیرند.” این توصیه، رویکردی متعادل و واقع‌بینانه را در قبال “نوشابه‌های سالم” پیشنهاد می‌کند. در نهایت، هیچ نوشیدنی فرآوری شده‌ای نمی‌تواند جایگزین یک رژیم غذایی سالم و متعادل باشد که شامل مقادیر کافی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های با کیفیت است. آگاهی و اعتدال در مصرف، کلید حفظ سلامتی در بلندمدت است.
