جهان به هوش مصنوعی عشق می‌ورزد. تقریباً یک میلیارد نفر از محصولات OpenAI استفاده می‌کنند و این اتفاق تنها در عرض دو سال رخ داده است. این دقیقاً همان کتاب بازی سیلیکون ولی است: آن را عالی بساز، ارزانش کن، ما را به آن معتاد کن و سپس به این فکر کن که چگونه میلیاردها دلار کسب کنی.

ما هوش مصنوعی را دوست داریم زیرا «میان‌برهای شناختی» را در مقیاسی کاملاً جدید ارائه می‌دهد. هوش مصنوعی قادر است به سرعت و با کارایی بالا، کارهای پیچیده‌ای را انجام دهد که قبلاً نیازمند صرف زمان و انرژی بسیار زیادی از سوی انسان بودند. این قابلیت، به ما امکان می‌دهد تا به جای تمرکز بر جزئیات طاقت‌فرسا، بر جنبه‌های خلاقانه‌تر و استراتژیک‌تر کارمان متمرکز شویم.

اما… این برای بیشتر ما به خوبی پایان نخواهد یافت. ما به هوش مصنوعی اجازه می‌دهیم چند کار را بر عهده بگیرد و به زودی متوجه می‌شویم که تمام کارها را انجام می‌دهد. این وابستگی فزاینده، می‌تواند منجر به کاهش توانایی‌های شناختی، از دست دادن فرصت‌های شغلی و حتی تحلیل رفتن قابلیت‌های ذهنی ما شود. در این مسیر، سؤال این نیست که «آیا از هوش مصنوعی استفاده خواهید کرد؟» بلکه سؤال اصلی این است: «چه نوع کاربری برای هوش مصنوعی می‌خواهید باشید: راننده یا مسافر؟» این مقاله مسیر پیش رو را به شما نشان می‌دهد تا راهی متفاوت را انتخاب کنید.

VentureBeat/Midjourney

آغاز پایان

در مارس 2023، من برای اولین بار از ChatGPT استفاده کردم. اکنون، من هر روز از ChatGPT یا Claude استفاده می‌کنم. هوش مصنوعی کار فکری من را سریع‌تر و پربارتر کرده است. اما در عین حال، من از نظر شناختی، تنبل‌تر شده‌ام.

قبلاً مجبور بودم پیش‌نویس‌های هوش مصنوعی را به دقت بررسی کنم. اما اکنون، 90% مواقع یک پیش‌نویس اولیه خوب به من می‌دهد و انگیزه‌ام را برای بررسی کارش از دست داده‌ام. این روند، آرام آرام، ما را به سمتی می‌برد که کمتر به توانایی‌های ذهنی خودمان اعتماد کنیم و بیشتر به خروجی‌های هوش مصنوعی اتکا نماییم. این کاهش اعتماد به نفس شناختی، یک تهدید جدی برای استقلال فکری ماست.

یک سال پیش فکر می‌کردم نیروی کار به دو دسته تقسیم می‌شود: «کسانی که از هوش مصنوعی استفاده نمی‌کنند» و «کسانی که از آن استفاده می‌کنند». اکنون می‌بینم که این اشتباه است. در پنج سال آینده، همه از هوش مصنوعی استفاده خواهند کرد. اما تفاوت واقعی بین کسانی خواهد بود که هوش مصنوعی خود را مدیریت می‌کنند و کسانی که تفکر خود را به آن برون‌سپاری می‌کنند.

چگونه برون‌سپاری تفکر ما را تحلیل می‌برد

انسان‌ها همیشه کارهای شناختی را برون‌سپاری کرده‌اند. قبل از اختراع کتاب، نقالان کل ایلیاد هومر را از بر می‌کردند. اکنون فناوری به بسط مغز ما تبدیل شده و به ما امکان می‌دهد کارهای ریاضی، مسیریابی و یادداشت‌برداری را برون‌سپاری کنیم. این فرآیند تکاملی، همواره به ما کمک کرده تا کارآمدتر باشیم.

اما هوش مصنوعی متفاوت است. این قابلیت را دارد که تقریباً هر کار شناختی را انجام دهد و احساس کارآمدی به ما دست می‌دهد. بنابراین، برون‌سپاری به هوش مصنوعی به بی‌گناهی آغاز می‌شود. شما از هوش مصنوعی می‌خواهید یک ایمیل پیش‌نویس کند. هوش مصنوعی به خوبی از عهده آن برمی‌آید و 10 دقیقه از زمان شما را صرفه‌جویی می‌کند. سپس، از آن می‌خواهید طرح کلی یک ارائه را بنویسد. هوش مصنوعی آن را هم به خوبی انجام می‌دهد.

شما شروع به استفاده از آن برای کارهای پیچیده‌تر، مانند تنظیم استراتژی، می‌کنید. به تدریج، شروع به وابسته شدن به هوش مصنوعی برای انجام کارها می‌کنید و به آرامی، مهارت‌های شما تحلیل می‌رود. این وابستگی، یک چرخه خطرناک را ایجاد می‌کند که در آن، توانایی‌های فکری شما بدون اینکه متوجه شوید، کاهش می‌یابد.

مایکروسافت و کارنگی ملون مقاله‌ای منتشر کردند که نشان می‌دهد هوش مصنوعی مولد می‌تواند توانایی تفکر انتقادی ما را کاهش دهد. وقتی کارکنان دانش‌محور به خروجی هوش مصنوعی اطمینان پیدا می‌کنند، کمتر احتمال دارد که از مغز خود استفاده کنند. این مطالعه بر اهمیت حفظ شکاکیت و بررسی دقیق، حتی در مواجهه با خروجی‌های به ظاهر بی‌نقص هوش مصنوعی، تأکید می‌کند.

افرادی که به هوش مصنوعی اعتماد می‌کنند (مانند من) به خودشان متکی هستند که آن را راستی‌آزمایی کنند. اما دو مشکل در این زمینه وجود دارد: 1) ما توانایی خود را در شناسایی اشتباهات هوش مصنوعی بیش از حد تخمین می‌زنیم و 2) وسوسه برای نادیده گرفتن راستی‌آزمایی قوی‌تر می‌شود. این دو عامل، ما را در معرض خطر پذیرش اطلاعات نادرست یا ناقص قرار می‌دهند و به تدریج توانایی تشخیص ما را تضعیف می‌کنند.

رانندگان در مقابل مسافران هوش مصنوعی

در 10 سال آینده، نیروی کار دانش‌محور به دو گروه تقسیم خواهد شد: رانندگان هوش مصنوعی و مسافران هوش مصنوعی. این تقسیم‌بندی، نه تنها بر نحوه انجام کارها، بلکه بر مسیر شغلی و اقتصادی افراد نیز تأثیر خواهد گذاشت و شکاف عمیقی را در بازار کار ایجاد خواهد کرد.

مسافران هوش مصنوعی با خوشحالی کارهای شناختی خود را به هوش مصنوعی محول خواهند کرد. آنها یک پرامپت را در ChatGPT می‌چسبانند، نتیجه را کپی می‌کنند و آن را به عنوان کار خودشان ارائه می‌دهند. در کوتاه‌مدت، به دلیل انجام سریع‌تر کارها پاداش دریافت خواهند کرد. اما با کاهش نظارت انسانی بر عملکرد هوش مصنوعی، مسافران به عنوان افرادی که چیزی به خروجی هوش مصنوعی اضافه نمی‌کنند، مازاد تلقی خواهند شد.

رانندگان هوش مصنوعی بر هدایت هوش مصنوعی اصرار خواهند داشت. آنها از هوش مصنوعی به عنوان پیش‌نویس اولیه استفاده کرده و کار آن را به دقت بررسی می‌کنند. آنها همچنین گاهی اوقات آن را خاموش کرده و برای فکر کردن وقت می‌گذارند. این رویکرد فعال، تضمین می‌کند که هوش مصنوعی ابزاری در دست انسان باقی بماند، نه جایگزینی برای تفکر انسانی.

در بلندمدت، شکاف اقتصادی بین این گروه‌ها به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. رانندگان هوش مصنوعی سهم نامتناسبی از ثروت را به دست خواهند آورد، در حالی که مسافران به راحتی قابل جایگزینی خواهند شد. این امر، نیاز به توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی و هدایت هوش مصنوعی را بیش از پیش ضروری می‌کند.

چگونه یک راننده هوش مصنوعی باشیم

برای اینکه رئیس هوش مصنوعی خود باشید، این نکات را رعایت کنید. این اقدامات به شما کمک می‌کنند تا کنترل خود را حفظ کرده و از پتانسیل هوش مصنوعی برای تقویت توانایی‌های خود، به جای تضعیف آن‌ها، استفاده کنید.

1. با آنچه می‌دانید شروع کنید: از هوش مصنوعی در زمینه‌هایی که تخصص قبلی دارید استفاده کنید؛ نسبت به خروجی آن انتقادی باشید. این رویکرد به شما امکان می‌دهد تا صحت اطلاعات را ارزیابی کرده و خطاهای احتمالی را شناسایی کنید، زیرا دانش پایه شما به عنوان یک فیلتر عمل می‌کند.
2. به جای درخواست پاسخ، مکالمه کنید: از هوش مصنوعی نپرسید، «با بودجه بازاریابی خود چه کنیم؟» بلکه محدودیت‌ها، ورودی‌ها، گزینه‌ها را به هوش مصنوعی بدهید و با آن بحث کنید. این تعامل پویا، شما را قادر می‌سازد تا به راه‌حل‌های خلاقانه‌تر و متناسب‌تری دست یابید، زیرا هوش مصنوعی به عنوان یک همکار فکری عمل می‌کند.
3. فوق‌العاده هوشیار باشید: یک شرکت‌کننده فعال باشید. فرض نکنید خروجی به اندازه کافی خوب است. خود را به چالش بکشید و بپرسید، «آیا این واقعاً یک توصیه خوب است؟» این شکاکیت فعال، شما را از پذیرش کورکورانه اطلاعات باز می‌دارد و به بهبود کیفیت نتایج کمک می‌کند.
4. شکاکیت فعال را تمرین کنید: به طور مداوم هوش مصنوعی را با دیدگاه خودتان مورد کاوش قرار دهید. «آیا این، خطر این سرمایه‌گذاری را کم‌اهمیت جلوه نمی‌دهد؟» این پرسشگری مداوم، شما را وادار می‌کند تا عمیق‌تر فکر کرده و به ابعاد مختلف یک مسئله بپردازید، که منجر به تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر می‌شود.
5. در برابر برون‌سپاری هر پیش‌نویس اولیه مقاومت کنید: صفحه خالی ترسناک است، اما برای فعال‌سازی مغز شما حیاتی است. نوشتن و فکر کردن از ابتدا، مهارت‌های تفکر خلاق و حل مسئله شما را تقویت می‌کند و از تحلیل رفتن توانایی‌های شناختی‌تان جلوگیری می‌نماید.
6. تصمیم نهایی را بگیرید و مسئولیت آن را بپذیرید: هوش مصنوعی باید در هر تصمیم متوسط تا پرخطر شما را یاری کند، اما تصمیم نهایی را نمی‌گیرد. مسئولیت تصمیمات خود را به عنوان یک انسان به عهده بگیرید. این به شما امکان می‌دهد تا رهبری و ابتکار عمل را حفظ کرده و ارزش افزوده انسانی خود را در کارتان نشان دهید.

ذهن شما گنجینه‌ای است که نباید هدر رود

با هوش مصنوعی، اکنون یک همکار فکری دارید که 24/7 در دسترس است و در هر موضوعی «تخصص» دارد. این قابلیت بی‌نظیر، دسترسی به دانش و تحلیل‌های پیچیده را در هر زمان و مکانی فراهم می‌کند و می‌تواند به طور چشمگیری بهره‌وری را افزایش دهد.

اما شما همچنین در یک دو راهی قرار دارید. بسیاری از همکارانتان را خواهید دید که از «تفکر فعال» کناره‌گیری می‌کنند و تصمیم‌گیری‌های خود را به هوش مصنوعی برون‌سپاری می‌کنند. بسیاری حتی تا زمانی که اتفاق نیفتد، متوجه تحلیل رفتن مهارت‌های شناختی خود نخواهند شد. و در آن زمان، بازگشت به عقب دشوار خواهد بود. این خطر نادیده گرفتن توانایی‌های انسانی، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای افراد و سازمان‌ها داشته باشد.

این شخص نباشید. از هوش مصنوعی برای به چالش کشیدن و تقویت تفکر خود استفاده کنید، نه برای جایگزینی آن. هوش مصنوعی ابزاری قدرتمند است که اگر به درستی به کار گرفته شود، می‌تواند به شما در رسیدن به سطوح جدیدی از خلاقیت و کارایی کمک کند، در عین حال که هوش انسانی شما را حفظ و حتی ارتقا می‌بخشد.

سؤال این نیست که «آیا از هوش مصنوعی استفاده خواهید کرد؟» سؤال این است: «چه نوع کاربری برای هوش مصنوعی می‌خواهید باشید: راننده یا مسافر؟» این انتخاب، نه تنها آینده کاری شما را شکل می‌دهد، بلکه بر توانایی‌های شناختی و جایگاه شما در جامعه‌ای که به سرعت در حال هوشمند شدن است، تأثیر عمیقی خواهد گذاشت.

منبع: VentureBeat